تدوین راهبردهای مدیریتی تالاب جازموریان با تاکید بر منابع آبی با استفاده از مدل‏های SWOT و WASPAS

مدیریت پایدار تالاب‏ها با توجه به ترکیب ویژگی‏ های اکوسیستم‏ های آبی و خشکی در آنها به رویکردهای چندبخشی و علمی نیاز دارد. پژوهش حاضر با هدف تدوین راهبردهای مدیریتی برای حفاظت تالاب جازموریان با استفاده از مدل‏های تصمیم‏ گیری چندمعیاره طی دوره 1397 1398 انجام گرفت. مطالعه حاضر از نوع ارزیابی تحلیلی بوده که جمع ‏آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‏ای و اسنادی و میدانی بوده است. در مطالعه پیش رو ابتدا با استفاده از چارچوب DPSIR معیارهای بررسی شده تدوین شد. سپس، به دلیل اولویت‏ بندی راه کارهای مدیریتی حفظ و احیای تالاب از روش واسپاس استفاده شد. همچنین، به دلیل استخراج راهبردها و تعیین چگونگی جهت دهی راهبردها برای مدیریت منابع آبی از روش سوات (SWOT) و ماتریس برنامه‏ ریزی استراتژیک کمی (QSPM) استفاده شد. در ادامه، نتایج ماتریسهای ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، امتیاز عوامل داخلی برابر 254/0 و عوامل خارجی 213/0 به دست آمد که نشان می دهد باید راهبردی تهاجمی اتخاذ شود، یعنی با استفاده قوت ها از فرصت‏ ها بهره برداری کرد. نتایج به دست آمده از مدل واسپاس، به دلیل سنجش و تحلیل سلسله مراتبی راهکارهای مدیریتی نشان دهنده این موضوع است که به ترتیب حفظ و احیای پوشش گیاهی بومی با وزن 403/0، بیشترین اولویت و در صدر تحلیل سلسله مراتبی و سپس مشارکت مردمی در مدیریت حوضه آبریز با وزن 373/0، احداث آب بندهای کوچک به جای سدهای بزرگ با وزن 321/0، ایجاد اشتغال در بخش خدمات و صنایع دستی با وزن 291/0، کشت گیاهان به صرفه به لحاظ آب مجازی با وزن 234/0، سامان‏دهی چاه‏های حفرشده با وزن 223/0، استفاده از آب فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری با وزن 219/0، گسترش استفاده از سیستم ‏های نوین آبیاری با وزن 207/0، تعیین آب بهای واقعی در بخش کشاورزی با وزن 204/0، توسعه و گسترش کشت گلخانه ‏ای و زیرپلاستیک با وزن 193/0و در نهایت، راهکار سیمان کردن، روپوش و لوله گذاری نهرها با اختصاص وزن 146/0 در کمترین میزان اولویت قرار گرفت.