بررسی مولکولی و بیوشیمیایی مرتبط با عطر در بعضی ارقام برنج ایرانی

عطر و طعم برنج از ویژگی های مهم و تعیین کننده کیفیت برنج است. برنج معطر، نوعی خاص و مرغوب از آن به شمار می آید. شناخت فیزیولوژیکی و ژنتیکی برنج های معطر برای برنامه های اصلاحی اهمیتی ویژه دارد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی، 13 رقم برنج تحت بررسی های بیوشیمیایی و مولکولی قرار گرفتند. جامعه آماری مورد بررسی شامل 3 رقم معطر در مقام شاهد و 10 رقم برنج قابل کشت در استان خوزستان بود. 13مارکر اختصاصی SSR و مارکرهای مولکولی مرتبط با عطر برنج (MAS) برای بررسی ژنوم برنج های ایرانی استفاده شد. بیشترین میزان PIC برای مارکرهای SSR مقدار 0.75 به دست آمد و نیز این مارکرها با روش UPGMA جمعیت را به سه گروه تقسیم کرد. نتایج انتخاب به کمک مارکر برای آغازگرهایEAP  و INSP  با باندی به وزن مولکولی 355 جفت باز را نشان داد که معرف ارقام برنج غیرمعطر بود. در این پژوهش، چهار رقم غیر معطر مشاهده شد که شامل ارقام حمر، دانیال، گرده رامهرمز و هویزه بودند. همچنین نشانگرهای IFAP و ESP با باندی با وزن مولکولی 257 جفت باز که ارقام طارم، دم سیاه، بسماتی، عنبربو نجفی، عنبربو سرخه، عنبربو زرد، کادوس، چمپا و شفق را به عنوان ارقام معطر معرفی کرد. نشانگرها به خوبی ارقام عطری و غیر عطری را از هم جداسازی کردند. ترکیبات شیمیایی مرتبط با عطر برنج با کمک روش GC-MS از کلیه ارقام جداسازی شد. بیشترین ترکیبات موجود در ارقام عطری شامل pentane, hexanal, heptane, tetradecane, alkanic acid, octone, acid, pyridine, pirazine, and 2-acet-1-pyrroline,  تشخیص داده شد. AP-2  به عنوان یکی از مهمترین عوامل عطر برنج در ارقام طارم، دم سیاه و عنبربو شناسایی شد. در نهایت پرایمرهای MAS و SSR قادر به متمایز ساختن ارقام معطر شناخته شدند.