تاثیر مخاطره آمیز کاهش سطح تاغ زارهای اطراف شهر کرمان بر تشکیل کانون های ریزگرد

گرد و غبار و ماسه های روان برخاسته از کانون های ریزگرد، همواره خسارات زیست محیطی سنگینی به مراکز اقتصادی و جوامع بشری وارد آورده اند. از سال 1961 میلادی با توسعه جنگل های دست کاشت تاغ، برای تثبیت شن های روان کانون بحرانی ریزگرد بخش جنوب و جنوب شرقی شهر کرمان اقدام شده است. گزارش های مبنی بر تشدید تخریب پوشش گیاهی این جنگل ها، محققان را بر آن داشت تا با استفاده از روشی ترکیبی، تغییرات احتمالی پوشش گیاهی را مدلسازی و پایش کنند. در این مطالعه، باند 3، موج قرمز، و باند 4، مادون قرمز نزدیک، سنجنده های TM و ETM ماهواره لندست برای استخراج شاخص پوشش گیاهی نرمال شده به کار گرفته شد و تغییرات زمانی- مکانی تراکم جنگل های دست کاشت با بهره گیری از شاخص خودهمبستگی فضایی موران برای سال های 1987، 2000، 2005، 2009 و 2014 میلادی بررسی شد. برای ارزیابی تاثیر عامل طبیعی خشکسالی در تخریب تاغ زارها نیز داده های بارش روزانه ایستگاه هواشناسی کرمان طی سال های 1980 تا 2013 با استفاده از شاخص خشکسالی موثر آزمون شد. نتایج نشان می دهد که میانگین منطقه ای مقادیر NDVI در طول دوره مذکور روند کاهشی محسوسی داشته است؛ درحالی که، شاخص موران عمومی مقادیر NDVI از سال 1987 تا 2014 روندی افزایش داشته که الگوهای خوشه ای و متمرکز را گسترش داده است. این تغییرات برهم خوردن ساختار اولیه خطی و منظم جنگل های دست کاشت و ایجاد لکه های پر و خالی جنگلی را در منطقه نشان می دهد. گسترش خشکسالی ها به همراه دخالت های انسانی موجب تشدید تخریب جنگل ها در حاشیه دو جاده ارتباطی تهران و جوپار شده است. بدیهی است تداوم این روند، طرح های توسعه منطقه ای از قبیل طرح ملی محور گردشگری هفت باغ علوی (واقع در شرق منطقه شماره 2) را با تهدیدهای زیست محیطی جدی مواجه خواهد کرد.