تحلیل روند متغیرهای اصلی اقتصاد کلان ایران و تاثیر آن بر شاخص های سلامت

بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر متغیرهای سطح سلامت می تواند علاوه بر آگاهی سیاست گذاران نظام سلامت از میزان تاثیر متغیرهای اقتصادی بر سطح سلامت، امکان پیش بینی اثر نوسانات اقتصادی را بر سطح سلامت فراهم کند. هدف از مطالعه حاضر، تحلیل روند متغیرهای اصلی اقتصاد کلان ایران و بررسی تاثیر آنها بر شاخص های سلامت بود.

پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی بود. در این مطالعه به منظور شناسایی تاثیر نوسانات اقتصادی بر سلامت عمومی، روند 4 دهه تغییرات (1350-1390) در شاخص های کلان اقتصادی و شاخص های سلامت عمومی مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های سلامت از بانک جهانی و شاخص های مرتبط با اقتصاد کلان از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران جمع آوری شد. برای شناسایی ارتباط بین متغیرها از برازش مدل رگرسیونی الگوی خودتوضیح برداری (VAR model) و آزمون علیت گرنجر (Granger causality test) استفاده شد. تخمین مدل های رگرسیونی و آزمون های آماری مرتبط با استفاده از نرم افزار اقتصادسنجی eviews 7 انجام شد.

رشد درآمد سرانه، نابرابری درآمد، و نرخ بیکاری، تاثیر آماری معناداری بر شاخص های امید به زندگی و مرگ و میر کودکان زیر 5سال داشتند (P<0.05) و آزمون علیت گرانجر نیز جهت تاثیر را تایید می کرد. اختلالات نرخ ارز اگرچه تاثیر آماری معناداری بر امید به زندگی داشت (P<0.05)، اما اثر آن بر مرگ و میر کودکان زیر 5 سال معنادار نبود (P>0.05). از میان متغیرهای کلان اقتصادی تاثیر متغیر نابرابری درآمدی بر شاخص های سلامت بیشتر از سایر متغیرها بود.

از بین متغیرهای کلان اقتصادی، تاثیر نابرابری درآمدی بیشتر و طولانی مدت تر از سایر متغیرها بود و برهمین اساس دولت می تواند با اتخاذ سیاست های بازتوزیع درآمد، از طریق کاهش نابرابری درآمدی آثار سوء نوسانات اقتصادی را بر سطح سلامت جامعه کنترل کند.