شاخصهای سلامت معنوی در کلام امام رضا (علیه السلام)

سلامت معنوی که اخیرا به عنوان بعد چهارم سلامت در ارایه خدمات بهداشتی درمانی مورد توجه قرار گرفته است. سلامت معنوی براساس زمینه های فرهنگی و مذهبی هر جامعه ای تبیین می شود. تببین این موضوع براساس متون اسلامی نیز امری لازم است. این مطالعه شاخصهای سلامت معنوی را براساس سخنان امام رضا (ع) مورد بررسی قرار داده است.

این تحقیق با تابعیت از روش اسنادی انجام شده است. به همین دلیل در این مطالعه به گرداوری اطلاعات سخنان ارزشمند امام رضا (علیه السلام) در خصوص 5 محور سلامت معنوی بیان شده در مطالعه خراشادی زاده و همکاران (1394) و ارجاعات تجربی سلامت معنوی توجه شده است. لذا در این مطالعه از متون دست اول و معتبر استفاده شده است. بدین معنی که با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و براساس مطالعه خراشادی زاده و همکاران (1393)، با استفاده از کلیدواژه های امام رضا (علیه السلام)، سخنان، روایات به بازیابی سخنان امام رضا (علیه السلام) پرداخته و مستندسازی شد.

امام رضا (ع) ضمن توجه به اثر متقابل جسم و روح بر یکدیگر، بیانات ویژه ای داشته که در 5 محور خالق گرایی عاشقانه (ایمان، توکل به خدا، خشنودی و رضایت به مقدرات الهی، تسلیم در برابر دستورهای الهی، داشتن روح تعبد)، عقلانیت دینی (برخورداری از سلامت عقل، داشتن بصیرت و روشن بینی)، تعادل روانی (داشتن آرامش روانی)، وظیفه گرایی (انجام وظایف و تکالیف، بهبود روابط اجتماعی، توجه به حیات طیبه) و آخرت نگری (انجام دادن واجبات، دوری از محرمات، انجام حسنات) قابل ارزیابی است.

سلامت معنوی در کلام امام رضا (ع) تفاوتهای اساسی با سلامت معنوی براساس دیگر فرهنگها دارد. لذا جامعه علوم پزشکی براساس کلام رضوی، برای دستیابی به سلامت جسمی بیماران ضروری است تا به اثر متقابل جسم و روح توجه داشته و به ارجاعات تجربی سلامت معنوی برای ارتقا و ارزیابی سلامت معنوی توجه داشته باشند.