مظاهر سبحانی و نبوی شاه در پرتو جهان بینی استعاری ظل اللهی در دیوان رشیدالدین وطواط

در چند دهه اخیر اقسام اسنادهای مجازی و ساختارهای تشبیهی، فارغ از نقش زیبایی شناختی محض شان از منظر نقش عمیق اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته اند. در مطالعات ادبی اسنادهای مجازی و ساختارهای تشبیهی که در این مقاله با عنوان عام «استعاره» از آنها یاد خواهد شد، عموما نقش زینتی صرف دارند و به عنوان یکی از مهم ترین صناعات بلاغی در نظر گرفته می شوند؛ باری، به نقش محوری استعاره در خلق نوعی ارتباط خاص برای القای جهان بینی مشخصی کمتر توجه شده است. در دهه های اخیر مطالعات بسیاری در رشته های مختلف نشان داده است که استعاره یکی از مهم ترین ابزارهایی است که در طول تاریخ به وسیله آن پدید ه ها در جهان به واقعیت یا دانش برای انسان تبدیل شده اند. به باور این اندیشمندان، هر استعاره ای می تواند توصیف های متفاوتی از یک حقیقت ارایه دهد. به عبارت دیگر، استعاره ها ادراک و تجربه انسان را به طرز خاصی تنظیم می کنند که نشان دهنده جهان بینی مشخصی نسبت به پدیده ای است. استعاره ها از این منظر بر پایه فرضیه ها و دیدگاه ها و ارزش گذاری های پنهان به وجود می آیند و جهان بینی خاصی را به مخاطب القا می کنند. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر نظریه های معاصر درباره استعاره و با بررسی مظاهر سبحانی و نبوی شاه در دیوان رشیدالدین وطواط شاعر صاحب نام قرن ششم هجری ، استعاره محوری این جهان بینی که مبنای توصیف های متنوع و متفاوت اکثر قریب به اتفاق قصاید دیوان اوست تحلیل و بررسی شود و از این رهگذر شیوه های ارتباطی ای که وی تحت تاثیر استعاره مادر از آن بهره جسته است، مشخص شود.