تحلیل تطبیقی تاریخی موانع توسعه نهادهای سیاسی مشارکتی در ایران: بررسی دوران انقلاب مشروطه و ملی گرایی

نهادهای سیاسی مشارکتی، شامل شیوه های نهادمند پاسخ به تقاضاهای سیاسی، از قبیل نهادهای مدنی و شهروندی، انتخابات و نهادهای انتخابی، آزادی بیان، روزنامه ها و مطبوعات و مواردی از این دست می باشند که به نظر اندیشمندی همچون چارلز تیلی این ها می توانند منجر به دموکراتیزاسیون یا افزایش فراگیری، برابری، حمایت و تعهد متقابل حقوقی میان دولت و شهروندان شوند. در تاریخ معاصر ایران، از عصر ناصری تا وقوع انقلاب اسلامی، در بزنگاه های تاریخی گوناگون، فرصت های متعددی برای تکوین و توسعه همه جانبه این نهادها مهیا شده که اکثرا به دلایل متعدد داخلی و بین المللی، دود شدند و به هوا رفتند. به طور معمول، دولت خودکامه، یکی از عوامل اصلی این عدم موفقیت در نظر گرفته شده است، اما، در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل تطبیقی تاریخی، و با ارایه یک چارچوب نظری تلفیقی، و بررسی موانع توسعه آن نهادها در دوره های موسوم به مشروطه و ملی گرایی نشان داده شده است که دولت اگرچه نقشی تعیین کننده در فرایند دموکراتیزاسیون داشته است، اما، در عین حال، خود متاثر از نظام جهان است، و این رابطه، همزمان با نقش سلبی فرهنگ سیاسی و سازمان های سیاسی، برخی از مهم ترین موانع اصلی توسعه نهادهای سیاسی مشارکتی در ایران را تشکیل می دهند.