ارزیابی عملکرد کمی، کیفی و بهره وری آب دو رقم تاج خروس علوفه ای تحت رژیم های مختلف آبیاری

زراعت تاج خروس راهی برای افزایش تنوع زیستی در مزرعه محسوب می شود. این گیاه دارای کارایی بالای فتوسنتزی بوده و به شرایط خشکی مقاوم است؛ بنابراین برای کشت در مناطق خشک و کاهش هزینه های آبیاری مناسب است. ویژگی های مطلوب زراعی (سرعت رشد رویشی زیاد در ماه های گرم سال، تحمل به خشکی و بهره وری آب) و کیفی تاج خروس (سطح بالای پروتئین در دانه و علوفه) این گیاه را به عنوان یک گیاه با ارزش علوفه ای مطرح نموده است.

این آزمایش به منظور بررسی میزان عملکرد کمی و کیفی و مقدار آب مصرفی تاج خروس علوفه ای در استان گلستان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. میزان آب مصرفی (شامل آبیاری کامل، آبیاری بر اساس 75 ، 50 و 25 درصد آبیاری کامل) در کرت های اصلی و ارقام تاج خروس (شامل دو رقم Cim و loura) در کرت های فرعی قرار گرفتند.

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده رقم و اثر ساده آبیاری برصفات ارتفاع بوته، وزن کل علوفه تر، وزن تر و خشک ساقه، وزن کل ماده خشک، بهره وری آب (بر اساس عملکرد وزن تر علوفه)، عملکرد الیاف نامحلول معنی دار بود. اثر آبیاری بر روی همه صفات مورد بررسی در سطح آماری یک درصد نیز معنی دار بود و دو صفت عملکرد پروتئین و بهره وری آب (بر اساس ماده خشک) فقط تحت تاثیر رژیم آبیاری قرار گرفتند. اثرات متقابل رقم×آبیاری بر روی صفات قطرساقه، وزن تر و خشک برگ، نسبت برگ به ساقه، الیاف نامحلول (NDF)، درصد چربی خام، لیگنین، کلسیم و فسفر معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد ماده خشک در رقم Cim (6 تن در هکتار) بالاتر از رقم Loura (5/5 تن در هکتار) بود. همچنین بیش ترین بهره وری آب بر اساس وزن تر و وزن خشک به ترتیب برابر 1/17 و 2/2 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار، آبیاری بر اساس 75 درصد تیمار آبیاری کامل به دست آمد. بیش ترین عملکرد پروتئین در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و با کاهش میزان آبیاری تا حد 25 درصد از آبیاری کامل میزان پروتئین نیز کاهش یافت. بیش ترین و کم ترین میزان پروتئین در تیمارهای آبیاری به ترتیب 947 و 433 کیلوگرم در هکتار بود.

طبق نتایج این بررسی رقم Cim از نظر اکثر صفات صفات زراعی و کیفی علوفه نسبت به رقم Loura برتری داشت به-طوری که از نظر وزن برگ و ساقه، نسبت برگ به ساقه، فسفر و به ویژه بهره وری آب از بیش ترین مقادیر برخوردار بود. در صورت تکرار این نتایج در آزمایش های مشابه و با توجه به نتایج حاصله، جهت دستیابی به علوفه با کیفیت بالا رقم Cim در شرایط آب و هوایی گرگان قابل توصیه است و جهت صرفه جویی در میزان آب (افزایش بهره وری)، لاز م است آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی تنظیم شود.