اثر سطوح سوپرجاذب رطوبت، مدیریت تغذیه و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات خاک، کارآیی مصرف آب و خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد لوبیا قرمز (Phaseolous vulgaris L.) در شرایط تنش خشکی
امروزه بیش از یک سوم اراضی دنیا در مناطق خشک و نیمهخشک قرار گرفته که دچار محدودیت آب هستند. تنش خشکی سبب بروز تغییرات مختلف فیزیولوژیکی در گیاه میگردد که از آن جمله میتوان به افزایش دمای سایهانداز گیاهی گیاه، افزایش غلظت اسید آمینه پرولین، کاهش رطوبت نسبی برگ، افزایش غلظت قندهای محلول، افزایش مقاومت روزنهای و افزایش غلظت ترکیبات آنتیاکسیدانی اشاره کرد. با توجه به اثرات مخرب تنش خشکی، در سالهای اخیر تلاش های فراوانی به منظور افزایش کارایی مصرف آب صورت گرفته است، که در این مسیر، بهره گیری از سوپرجاذب ها و محلولپاشی با اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک به عنوان راهکارهای اساسی جهت صرفه جویی و استفاده ی بهینه ی آب مدنظر قرار گرفته اند.
بهمنظور بررسی شاخصهای تحمل به تنش و بررسی برخی خصوصیات کمی لوبیا (رقم درخشان) تحتتاثیر کاربرد نهادههای مختلف در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 95- 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایهی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح آبیاری (50 و 100 درصد نیاز آبی) در کرتهای اصلی و تیمارهای تغذیهای (1- کاربرد 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بعلاوه 80 کیلوگرم سوپرجاذب رطوبت، 2- کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب رطوبت بعلاوه کاربرد توام 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و یک میلیمولار اسید سالیسیلیک و ، 3- کاربرد توام 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و یک میلیمولار اسید سالیسیلیک بعلاوه کاربرد 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص، 4- کاربرد توام 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و یک میلیمولار اسید سالیسیلیک بعلاوه 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بعلاوه 80 کیلوگرم سوپرجاذب رطوبت و 5- شاهد) در کرتهای فرعی قرار گرفتند.
نتایج آزمایش نشان داد اگر چه اعمال تیمارهای تغذیهای در بهبود کارآیی مصرف آب موثر بود، ولی در هر دو شرایط 50 و 100 درصد نیاز آبی بیشترین کارآیی مصرف آب در تیمار کاربرد همزمان نیتروژن، سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک بدست آمد، بهطوریکه این تیمار بهترتیب منجر به افزایش 63 و 55 درصدی کارآیی مصرف آب در شرایط 50 و 100 درصد نیاز آبی نسبت به تیمار شاهد شد. کلیهی تیمارهای تغذیهای مورد مطالعه منجر به کاهش خسارات ناشی از تنش خشکی شدند، ولی در این شرایط بیشترین شاخص سطح برگ (24/7)، سرعت رشد محصول (47/6 گرم در مترمربع در روز)، نیتروژن (32/0 درصد) و فسفر (0183/0 درصد) در تیمار کاربرد همزمان نیتروژن، سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک مشاهده شد. کاربرد همزمان نیتروژن و سوپرجاذب، کاربرد همزمان سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک، کاربرد همزمان نیتروژن، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک و کاربرد همزمان نیتروژن، سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک میانگین بهرهوری را بهترتیب 19، 54، 47 و 59 درصد، میانگین هندسی بهرهوری را بهترتیب 18، 55، 48 و 59 درصد و میانگین هارمونیک را بهترتیب 17، 55، 48 و 60 درصد نسبت به شاهد بهبود بخشیدند. اثر تیمارهای تغذیهای بر شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل تنش معنیدار بود و کمترین میزان شاخص حساسیت گیاه به تنش (59/0) و بیشترین شاخص تحمل تنش (51/1) در تیمار کاربرد همزمان نیتروژن، سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک بدست آمد.
بهطور کلی نتایج نشان داد که اگر چه کلیهی تیمارهای تغذیهای در کاهش خسارات ناشی از تنش خشکی (تامین تنها 50 درصد نیاز آبی) موثر بودند، ولی بیشترین عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، شاخص برداشت، وزن دانه در بوته، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، نیتروژن خاک و کارآیی مصرف آب در تیمار کاربرد همزمان نیتروژن، سوپرجاذب، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک بدست آمد.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.