بررسی آزمایشگاهی اثر جانمایی حفره های متوالی برداشت مصالح رودخانه ای بر رسوبگذاری درون حفره ها

بررسی نحوه برداشت ها، حجم و میزان برداشت مصالح شن و ماسه از بستر و حاشیه رودخانه ها نشان می دهد که مشکلات متعدد و فراوانی به لحاظ تغییر شکل هندسی و طبیعی رودخانه ها، افزایش طغیان آب و سیلابی شدن رودخانه ها و همچنین، خطرات زیست محیطی و اکولوژیکی به وجود خواهند آورد. لذا، اعمال مدیریت صحیح و مناسب در برداشت شن و ماسه از رودخانه ها می تواند در احیاء رودخانه آثار مثبت فراوانی داشته باشد. در این پژوهش، با استفاده از مطالعه آزمایشگاهی اثر جانمایی دو حفره متوالی برداشت مصالح رودخانه ای در قالب فاصله حفره ها از هم و همچنین، فاصله حفره ها از دیواره به منظور رسوب گذاری و احیای حفره ها برای مدیریت برداشت مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که دورتر شدن حفره پایین دست تا 16 برابر عمق جریان، بر پرشدگی و سرعت مهاجرت حفره بالادست تاثیر محسوسی ندارد. از طرفی، برداشت نزدیک دیواره کانال (به فاصله 20 درصد عرض کانال) باعث کاهش 25 درصدی حجم پرشده و کاهش 37 درصدی سرعت مهاجرت لبه بالایی حفره بالاست می شود. مقدار پرشدگی برای حفره پایین دست با افزایش فاصله حفره ها از هم کاهش می یابد، اما میزان کاهش به فاصله حفره پایین دست از دیواره بستگی دارد. از طرفی، با دو برابر شدن فاصله بین حفره ها، سرعت مهاجرت حفره پایین دست 70 درصد کاهش می یابد. برداشت در مرکز کانال و در صورتی که حفره ها در فاصله نزدیک به هم قرار داشته باشند، شرایط مطلوب تری به لحاظ پر شدگی و سرعت مهاجرت برای حفره های بالادست و پایین دست ایجاد می کند.