بازنمایی هویت معاویه در نامه های نهج البلاغه با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی

پیوند ناگسستنی حدیث و تاریخ، زمینه ساز کارایی هر یک در سنجش دیگری به شمار می آید. در این راستا، کاوش های حدیث پژوهان و تاریخ پژوهان، دربردارنده گزاره های ناهمسازی در ترسیم هویت معاویه، نخستین حاکم اموی است. در پژوهش حاضر با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی، با تاکید بر فرآیند معناپردازی در بستر اجتماع و فرهنگ، این پرسش اصلی مطرح شده است که در نامه های امام علی (ع) به معاویه، از مجموعه نشانگان زبانی و محتوایی، چه نشانه هایی برای ترسیم شخصیت معاویه به کار گرفته شده و بر اساس این مجموعه نشانگان، هویت دینی و تاریخی معاویه چگونه قابل شناسایی است؟ از منظر نگارندگان، نامه های امام علی (ع) دارای ظرفیت بسیار مناسبی برای بررسی های نشانه شناسی اجتماعی است و بازتاب روشن و جامعی از مسایل عصر امام (ع) ارایه می دهد. حضرت علی (ع) با بهره گیری از نشانه های اجتماعی در جنبه های مختلفی، به تحلیل رمزگان هویتی معاویه پرداخته و با عرضه یک نظام بازنمایی هویتی، زمینه دستیابی مخاطبان به تصویر روشنی از هویت معاویه را فراهم نموده است. بررسی گویای آن است که گزینش های هدفمند امام (ع) در نامه های نهج البلاغه، از نشانگان دینی، نشانگان فرهنگ عربی و نشانگان ادبی، خوانش نوینی از رخدادهای تاریخی ارایه می دهد و منبع موثقی برای سنجش گزاره های متناقض تاریخی محسوب می شود.