مشکل‌یابی سیستم برنامه‌ریزی شهری تهران برپایۀ رهیافت یکپارچه برنامه‌ریزی فضایی راهبردی دانش‌پایه

غلبه رهیافت‌های نافضایی و جبریت کالبدی در مدیریت تغییرات فضایی و تعیین و گشودن مشکلات شهری در شهر تهران، منجر به وضعیتی شده است که برنامه‌های شهری تولید شده چون برنامه جامع شهر تهران (1386)، دستاورد مورد انتظار برای سیستم فضایی شهر تهران را به همراه نداشته است. افزون بر آن، نبود سازوکار مدیریت دانش شهری منجر به افزایش پویایی و پیچیدگی مشکلات شهری شده است. این در حالی است که این موضوع به‌عنوان یکی از عوامل کارامدی سیستم برنامه‌ریزی شهری، در پژوهش و عمل برنامه‌ریزی مغفول مانده است. هدف این مقاله، تاکید بر نقش رهیافت‌های برنامه‌ریزی فضایی راهبردی و مدیریت دانش در ارتقای سیستم برنامه‌ریزی شهر تهران است. دستیابی به هدف این مقاله در چارچوب رهیافت پژوهش کیفی برپایه یک فرایند دومرحله‌ای توصیفی-تحلیلی و تحلیلی-تجویزی استوار شده است. در مرحله نخست، از روش بازبینی متون مدون و در مرحله دوم، از روش‌های مشکل‌یابی تجرید تدریجی و مناسبت انگاشت‌ها، تحلیل محتوا و گروه متمرکز استفاده شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد مدیریت دانش با تولید و به‌کارگیری همه گونه‌های دانش، فراهم کردن زمینه یادگیری از دانش، ایجاد پایه دانش انعطاف پذیر، تبادل دانش و افزایش آگاهی عمومی و ایجاد فرهنگ به‌کارگیری دانش، کارامدی سیستم برنامه‌ریزی شهر تهران را در چارچوب رهیافت برنامه‌ریزی فضایی راهبردی ارتقا می‌دهد. با این حال، عدم باور به مدیریت دانش و تفکر راهبردی در ساختارهای نهادی رسمی (چون قانون، دولت و سازمان‌ها) و نهادهای غیررسمی (چون فرهنگ، تاریخ و باورهای عمومی) چالش اصلی سیستم برنامه‌ریزی شهر تهران است.