آسیب شناسی اقتصادی و سیاسی دولت ‏های رانتیر در خاورمیانه؛ مطالعه موردی کویت

دولت‏های رانتیر به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای رانتی، در جنبه‏های اقتصادی و سیاسی خود دچار آسیب هایی شده اند و به نظر می‏رسد این آسیب پذیری خصلت لاینفک این دولت هاست. دولت‏های رانتیردر وجه سیاسی به دلیل تفکیک منابع درآمدی خود از جامعه، دارای خصلتی اقتدارگرا و غیردموکراتیک می‏باشند. دروجه اقتصادی نیزویژگی بارز این نوع دولتها تک محصولی، اقتصادی تورم زا همراه با بیکاری و کسری بودجه می‏باشد. این پژوهش با مطالعه موردی کویت بسان دولتی رانتیر درصدد آنست به آسیب شناسی اقتصادی و سیاسی آن بپردازد. دروجه اقتصادی کویت برای تنوع در اقتصاد تک محصولی خود، تلاش هایی را نموده است اما هنوزم بخش قابل توجهی از اقتصاد آن از درآمد‏های نفتی عاید می‏شود. ویژگی دولت رانتیری از جمله کویت توآم بودن اقتصاد آن با کسری بودجه، تورم و بیکاری است. این ویژگی به زعم خود سبب شد به تدریج به سمت اقتصادی وارداتی و وابسته گرایش پیدا کند. یافته‏های پژوهشی نشان می‏دهد عامل اصلی بی ثباتی دراقتصاد کویت نوسانات قیمت نفت از یکسو و وابستگی شدید به درآمدهای نفت از سوی دیگربوده است. دروجه سیاسی هم ویژگی اصلی این دولت، عدم مالیات ستانی و عدم نمایندگی است که آن را به سمت دولتی اقتدارگرا و غیر دموکراتیک سوق می‏دهد زیرا دولتمردان این کشور با حمایت‏های مالی در صدد خرید سیاسی و به تعویق انداختن دموکراسی هستند. به نظرمی رسد با تداوم چنین بحران هایی دولت کویت با چالش‏های سیاسی و اقتصادی قابل مشهودی درآینده خود روبرو گردد.