تجزیه ژنتیکی مقاومت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم در تلاقی مروارید (مقاوم) × فلات (حساس)

بیماری بلایت فوزاریومی سنبله با عامل قارچی Fusarium graminearum از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های گندم در اقلیم گرم و مرطوب می باشد. اهمیت این بیماری به جهت کاهش عملکرد و تجمع مایکوتوکسین های قارچ در دانه های برداشت شده ازسنبله های آلوده است که این ترکیبات برای انسان و حیوان خطرناک هستند. تولید ارقام مقاوم (استفاده از مقاومت ژنتیکی) موثرترین روش کنترل پایدار این بیماری محسوب می شود. به منظور مطالعه نحوه توارث ژن های کنترل کننده مقاومت، اجزای مقاومت شامل سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (AUDPC)، سطح نسبی زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و شدت آلودگی نهایی (FSI) در رقم مقاوم مروارید، این رقم با رقم حساس فلات تلاقی داده شد و نسل های F1، F2،BC1 و BC2 تولید شدند. والدین و نسل ها پس از کشت در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان (گرگان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرحله گیاه بالغ توسط مخلوطی از جدایه های قارچ عامل بیماری که از منطقه گرگان جمع آوری شده بودند، مایه زنی شدند. نتایج تجزیه واریانس وزنی، اختلاف معنی داری را در بین نسل ها برای صفات اندازه گیری شده مذکور نشان داد. برای هر سه صفت متوسط درجه غالبیت تقریبا برابر یک بود که نشان دهنده غالبیت کاملمی باشد. برهمکنش غیراللی افزایشی×غالبیت و غالبیت× غالبیت معنی دار بودند. وراثت پذیری عمومی (56/0 - 45/0) و خصوصی (48/0 -37/0) متوسط برای هر سه صفت برآورد شد که نشان دهنده نقش توام اثرات افزایشی و غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات می باشد. تعداد فاکتورهای در حال تفرق برای صفات اندازه گیری شده 1تا 7 برآورد گردید. با توجه به اینکه رقم مروارید در حال حاضر مقاوم ترین رقم تجاری به فوزاریوم سنبله است و با توجه به نقش اثرات افزایشی ژن های مقاومت در کنترل این صفات، می توان در بهبود این صفات، گزینش را در نسل های اولیه حاصل از تلاقی این رقم اعمال نمود.