دلالت های هنجارگریزی نوشتاری در داستان کوتاه عربی مغرب بر اساس نظریه لیچ

هنجارگریزی از جمله مباحثی است که در مکتب فرمالیسم مطرح شد. بنیان گذاران این نظریه، گام هایی در جهت انحراف از قواعد و معیارهای زبان هنجار برداشته و یکی از راه های خلق ادبیات را استفاده از همین شگردهای هنجارگریزی برشمردند. در این میان، جفری لیچ به عنوان یکی از چهره های برجسته شکل گرای انگلیسی به انواع هنجارگریزی اشاره و آن را به هشت مورد دسته بندی کرد که از جمله آنها، هنجارگریزی نوشتاری است. این مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی- استقرایی انواع هنجارگریزی نوشتاری را در ریزروایت های عربی، با تمرکز بر تعداد 11 مجموعه ریزروایت(857 داستان) از کشور مغرب استخراج کند و نشان دهد که هنجارگریزی حتی در ریزروایت چند سطری و چند کلمه ای نیز قابل بررسی است تا آنجا که تکنیک هایی در ریزروایت به کار رفته که در شعر وارده نشده است. انتخاب روایت های کشور مغرب بدین علت است که شکوفایی ریزروایت به شکل قابل توجهی در این کشور نمود یافت. نتایج این بررسی نشان می دهد که پرکاربردترین شیوه های هنجارگریزی در ریزروایت های مغربی مواردی چون: جدانویسی واژه، به کارگیری وام جمله هایی از زبان های بیگانه، بخش بندی سطور ریزروایت با اعداد، استفاده نامتعارف از علامت های نگارشی است. اما هدفی که نویسندگان مغربی دنبال می کنند از یک سو معطوف کردن توجه خواننده و مهم جلوه دادن آن بخش از ریزروایت است که متفاوت از بقیه آمده است و از سوی دیگر تلاش در هماهنگی ساختار با محتواست.