بررسی اثر آبیاری تناوبی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر حجم آب و رشد و شاخص های رشدی گیاه برنج (.Oryza sativa L) (رقم هاشمی) در شرایط آب و هوایی گیلان

به منظور بررسی اثر آبیاری تناوبی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر سرعت رشد و شاخص های رشدی گیاه برنج (Oryza sativa L.) رقم هاشمی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج استان گیلان در دو سال زراعی 94- 1393 و 95- 1394 به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. عامل اصلی آزمایش شامل آبیاری تناوبی در پنج سطح (آبیاری روزانه به صورت غرقاب (شاهد) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان 5، 8، 10 و 15 روز یک بار) و عامل فرعی شامل کود نیتروژن با شش سطح (0، 30، 45، 60، 75 و90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر صفات وزن خشک برگ، ساقه و کل، شاخص سطح برگ و سرعت جذب خالص در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. همچنین CGR در عامل آبیاری در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. در بین سطوح آبیاری، آبیاری هر روزه بیشترین سطح برگ و سرعت رشد محصول را دارا بود. نتایج به دست آمده نشان داد که در شرایط تنش کم (آبیاری هر روزه و 5 روزه) با توجه به اختلاف کم معنی دار بین مقدار کود نیتروژن 75 و 90 کیلوگرم در هکتار، با در نظر گرفتن مشکلات زیست محیطی و اجتناب از آلایندگی و کاهش هزینه ها در اراضی شالیزاری مقدار 75 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره را می توان توصیه نمود. اما در تنش زیاد مقدار کود 90 کیلوگرم در هکتار شرایط بهتری را ایجاد کرد. آبیاری هر روزه و 90 کیلوگرم کود نیتروژن با 6663 مترمکعب در هکتار بیشترین بهره وری آب مصرفی و آبیاری 15 روزه و صفر کیلوگرم کود نیتروژن (4691 مترمکعب در هکتار) کمترین را داشتند. بر این اساس، به نظر می رسد مصرف کود نیتروژن با قابلیت رهاسازی آهسته و انتخاب روش مناسب آبیاری باعث بهبود عملکرد می گردد. با توجه به نتایج می توان بیان کرد که مناسب ترین روش آبیاری، آبیاری با فاصله 5 روزه می باشد، چون با مقدار آب مصرفی کمتر نسبت به آبیاری هر روزه عملکرد دانه بالاتری به دست آمدمی توان آن را به عنوان راهکارهای مدیریتی برای تولید پایدار این گیاه مدنظر قرار داد که این امر به ویژه در شرایط محدودیت آب و با توجه به اهمیت این گیاه می تواند نقش بسزایی در بهبود کاهش نیاز آبی، بهره وری آب و امنیت غذایی ایفا نماید.