تبیین مشروعیت حکومت علوی در پرتو نهج البلاغه

منشا مشروعیت حکومت ها از اساسی ترین مباحث در حوزه مطالعات سیاسی است که به جهت تاثیرگذاری آن در کارآمدی، بقا و تثبیت حکومت ها، از مباحث ضروری و مورد اهتمام تلقی می شود. مقاله حاضر با نگاه کلامی و با روش توصیفی -  تحلیلی مبانی مشروعیت حکومت علوی را از دیدگاه ایشان در نهج البلاغه مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. نگارنده در این پژوهش ابتدا موارد استشهاد حضرت (ع) بر مشروعیت حکومت خود را احصا کرده و سپس به تبیین چگونگی مشروعیت و حقانیت حکومت امام علی (ع) با تاکید بر سخنان امام (ع) در نهج البلاغه پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که امام علی (ع) در موارد فراوانی در این کتاب شریف به بحث پیرامون حقانیت خود به مقام ولایت و خلافت پرداخته و با صراحت تمام الهی بودن حاکمیت خویش را به پشتوانه دلایل متعدد به اثبات رسانده است. در دیدگاه حضرت (ع) منصب ولایت و سرپرستی جامعه، مقام و منصبی الهی است و منشا مشروعیت حکومت مستند به اراده خداوند است. بر این اساس تحقیق مشروعیت حکومت از دیدگاه ایشان بر پایه ملاک هایی نظیر نصب از سوی خداوند، نص پیامبر، عصمت و اعلمیت استوار است. در کنار این ملاک های اصلی و بنیادین، حضرت مطابق ملاک هایی که خلفا براساس آن حق حاکمیت را برای خود محقق می دانستند نیز به احتجاج برخاسته و در مقام اقناع به مقبولات مخالفین خود استناد کرده و از این رهگذر نیز حق ولایت و مشروعیت حاکمیت خود را به اثبات رسانیده است.