ریشه یابی علل بزهکاری از منظر فقه و حقوق اسلامی

جرایم و بزهکاری‌ها در جوامع انسانی، اساسا بر مبنای بسترهایی که زمینه‌ساز وقوع جرم هستند؛ شکل می‌گیرند. ریشه‌یابی وقوع جرم، امری بسیار مهم بوده و در واقع، برای کاهش وقوع جرم باید با ریشه‌ها و علت‌ها مبارزه شود. به همین علت است که امروزه، پیشگیری از جرم که از مهم‌ترین اقدامات در مبارزه با جرم محسوب می‌شود؛ از اهمیت قابل ‌توجهی برخوردار است. توجه به این نکته، مختص انسان‌های عادی نبوده؛ بلکه ادیان الهی و برگزیدگان خداوند نیز همواره به این مسئله توجه قابل‌ملاحظه‌ای را مبذول داشته‌اند.  اسلام نیز به عنوان کامل‌ترین و آخرین دین آسمانی، سعی کرده است که تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها را پوشش داده و انسان‌ها را در مسیر رسیدن به کمال، رهنمون گردد. تعالیم دینی به‌ویژه در دین مبین اسلام، خطرات گمراهی و انحراف از صراط مستقیم را به انسان‌ها گوشزد کرده و مسیرهای درست را به بشر نشان داده است. دین اسلام که همه‌ی سازوکارهای زندگی بشری را با خود به همراه دارد؛ دربرگیرنده‌ی مفاهیم پیشگیری از گناه و جرم بوده و بیان‌کننده‌ی علل و عوامل آن است.  این نوشتار در پی پاسخ به این سوال است که از لحاظ فقه و حقوق اسلامی، عوامل فردی و اجتماعی موثر بر وقوع جرم و بزهکاری کدام‌اند؟