تفکر نقاد بعنوان یکی از ابعاد سلامت روان در کتاب های درسی دوره ابتدایی

تفکر نقاد به عنوان یک تفکر هدفمند همواره مورد توجه نظام آموزش و پرورش در سطح جهانی بوده است، هدف از انجام تحقیق پیش رو تعیین جایگاه تفکر نقاد به عنوان یکی از ابعاد سلامت روان در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی در قالب تحلیل محتوای کمی وکیفی می‌باشد.

 روش و مواد:

این پژوهش توصیفی و با روش تحلیل محتوا انجام شد و جامعه آماری آن کلیه کتاب‌های درسی دوره ابتدایی سال تحصیلی 97-1396 بود. نمونه شامل تمام جامعه آماری بوده، منبع اصلی تعیین مولفه‌های سلامت روان، کوریکولوم جامع آموزش سلامت در مدارس از مقطع پیش دبستانی تا پایان پیش دانشگاهی بود که با توجه به نظر هشت متخصص در حوزه سلامت روان مورد اصلاح قرار گرفت. روش گردآوری داده‌ها شناسایی، تحلیل و شمارش مقوله‌های هر کدام از واحدهای تحلیل متن، تصویر، فعالیت بر اساس سیاهه‌های تحلیل محتوا بود و به منظور تحلیل کمی داده‌های از روش‌ آمار توصیفی یعنی محاسبه فراوانی استفاده شد.

از بین مولفه‌های تفکر نقاد، توانایی تحلیل اطلاعات و تجارب و قضاوت بی طرفانه به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داشتند. بیشترین فراوانی مولفه‌های تفکر نقاد در کتب درسی پایه ششم و کمترین فراوانی در کتاب های پایه سوم بود. بیشترین فراوانی مولفه‌های تفکر نقاد بر اساس قالب ارایه، مربوط به فعالیت و کمترین فراوانی مربوط به تصویر بود. همچنین بر اساس محور بیشترین توجه به محور دانش و این درحالی است که محور مهارت فاقد هر گونه فراوانی بود.

مطالعه نشان داد که میزان توجه به تفکر نقاد در کتاب‌های دوره ابتدایی کم بود. همچنین محور ارایه عمدتا دانش و قالب آن فعالیت بوده است و از محور مهارت چشم پوشی شده است.