تاثیر الیسیتورهای متیل‏جاسمونات و سالیسیلیک اسید بر میزان تولید متابولیت‏های ثانویه و ظرفیت آنتی‏اکسیدانی گیاه کلپوره (.Teucrium polium L) در شرایط in vitro‏

کلپوره (Teucrium polium L.)، گیاهی دارویی و متعلق به خانواده نعناعیان است. بهره‏برداری بی رویه انسان از رویشگاه های طبیعی برای مصارف دارویی و پراکنش کم، این گیاه را در معرض خطر انقراض قرار داده است؛ در این راستا، استفاده از روش‏های زیست فناوری به شکل روش جایگزین در تولید متابولیت های دارویی مطرح است. در پژوهش حاضر، آزمایشی با هدف افزایش تولید متابولیت‏های ثانویه و ظرفیت آنتی‏اکسیدانی گیاه کلپوره با استفاده از الیسیتورهای متیل جاسمونات (MeJa) و سالیسیلیک اسید (SA) انجام شد. ریزنمونه های برگ از گیاهان چهارماهه رشد یافته در شرایط هیدروپونیک تهیه و در محیط کشت MS حاوی غلظت‏های 5/0، 1و 5/1 میلی‏گرم در لیتر هورمون‏های 2 و 4- دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) و غلظت‏های 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‏گرم در لیتر بنزیل آمینوپورین (BAP) به طورمجزا و ترکیبی کشت شدند. کالوس‏های منتخب که دارای بیشترین درصد (100 درصد) کالوس‏زایی بودند (محیط کشت های MS حاوی غلظت های 5/1 و 2 میلی‏گرم در لیتر BAP) تحت تاثیر تیمارهای مجزای غلظت‏های صفر، 50 و 100 میکروگرم در لیتر الیسیتورهای متیل‏جاسمونات و سالیسیلیک اسید قرار گرفتند. پس از40 روز، محتوای ترکیبات فنلی، فلاونوییدی و ظرفیت آنتی‏اکسیدانی کل آنها در قالب طرح آماری کاملا تصادفی و در سه تکرار ارزیابی شد؛ در این آزمایش، بیشترین محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی‏اکسیدانی نمونه‏ها در کالوس های تیمارشده با غلظت 100 میکروگرم در لیتر الیسیتور سالیسیلیک اسید و پس از آن، در غلظت 50 میکروگرم در لیتر الیسیتور متیل جاسمونات مشاهده شد که تفاوت معناداری نسبت با یکدیگر داشتند. در این آزمایش، مصرف 100 میکرو‏گرم در لیتر سالیسیلیک اسید در محیط کشت دارای 5/1 میلی‏گرم در لیتر BAP بیشترین تاثیر را بر محتوای فلاونویید کل کالوس ها داشت؛ بنابراین، کاربرد غلظت‏های مناسب این الیسیتورها نقش موثری در افزایش ترکیبات موثره دارویی گیاه کلپوره دارد.