از ارجحیت گفتار تا تقدس نوشتار؛ نقش قرآن در تحول مفهوم «زیبایی»

نزول وحی در هر سرزمینی تاریخ آن اجتماع را دچار تحولات شگرف کرده است. چنین رخ دادی در حجاز دوران ظهور اسلام هم حادث شد. قرآن هم به جهت محتوایی و هم به عنوان شکل بدیعی از گفتار و نوشتار در جهان بینی مردم تاثیر گذاشت. مقاله پیش رو قصد دارد تاثیر قرآن کریم را در متحول ساختن بینش زیباشناختی عصر آغاز اسلام بررسی کند. روش کار توصیفی تحلیلی است و تحلیل ها براساس نظریه ی «تمایز گفتار و نوشتار» ژاک دریدا فیلسوف فرانسوی انجام شده است. هدف اصلی مقاله تحلیل نقش قرآن کریم به عنوان نوع جدیدی از گفتار و نوشتار در تحول مفهوم زیبایی است. به عبارت دیگر این کتاب مقدس چگونه توانست مردم بی سواد را به سطحی برساند که در «زیبانویسی خط» زیبایی را به حد اعلای خود برسانند. یافته ها نشان داد انقلاب فرهنگی دین اسلام، همانند اکثر تحولات تاریخی، در طی چند مرحله رخ داد. این فرآیند در چهار مرحله اتفاق افتاد و باعث تحول کامل چشم انداز زیباشناختی مردم سرزمین حجاز شد. مرحله اول: پیش از اسلام؛ دوم: نزول وحی؛ سوم: آغاز نوشتار؛ چهارم: انقلاب هنری.