شخصیت شناسی مخاطب در فرایند ارتباطی رسول اکرم (ص)

دستیابی به الگویی مطلوب از سیره ارتباطی رسول اکرم| در گرو تحلیل و فهم منطقی اجزاء، عناصر، متغیرهای موثر و فرایند طی شده است؛ چرا که فرایند ارتباط به هر شکلی که برقرار شود، حداقل سه عنصر را در بر می گیرد: فرستنده، پیام و گیرنده (مخاطب). هر سه عنصر ویژگی هایی دارد که اگر مورد توجه نباشد، به عنوان موانع ارتباط، از ارایه موفق پیام و تاثیرگذاری آن می کاهد. در این میان شناخت ویژگی های مخاطب از اهمیت بسزایی برخوردار است که در حوزه ها و قلمروهای گوناگونی انجام می پذیرد. نوشتار حاضر می کوشد با روش اسنادی و رویکرد تحلیل کیفی، با استناد به داده های تاریخی و اقتباس از عناصر ارتباطی، به شناسایی عوامل و ویژگی هایی بپردازد که با تاثیر در شخصیت مخاطب، نوع مواجهه وی با پیام نبوی را در فرایند ارتباطی تحت تاثیر قرار می دهد. تاثیرپذیری از ساختار قومی-قبیله ای، تاثیرپذیری از بت ذهنی قبیله، از فقر اقتصادی، از اقتدار و غلبه، از شیوخ و روسای قبایل، و تاثیرپذیری از پیمان ها و پیوندهای قبیله ای در فرایند ارتباطی، از جمله ویژگی های شخصیتی مخاطبان عصر نبوی است. اولویت ساختار شناختی، مقتضیات و چالش های آن نیز از جمله مولفه ها و ویژگی های شخصیتی عام مخاطبان بوده که همواره مورد اهتمام رسول اکرم| در فرایند ارتباطی قرار گرفته است.