تخمین نرخ مرگ و میر ناشی از کووید-19 در ایران با استفاده از مدل اتورگرسیو

کووید-19 یک پاندمی جهانی نوظهور است که از نوع جدیدی از کروناویروس ها به شکل یک عفونت ویروسی با امکان انتقال و سرایت بالا ایجاد شده است. این بیماری تاکنون میلیون ها نفر را مبتلا و چندین هزار نفر را به کام مرگ کشانده است. از زمان همه گیری بیماری تاکنون، محققان بسیاری علاقه مند به مدل سازی و تخمین تعداد احتمالی افراد مبتلا به کووید-19 یا برآورد نرخ مرگ و میر ناشی از این پاندمی در یک دوره زمانی خاص و در کشورهای مختلف شده اند. این مدل سازی ها امکان حصول شناخت بهتری از رفتار این پاندمی و پیش بینی سیر آن را فراهم می سازد. هدف از انجام این پژوهش، مدل سازی نرخ مرگ و میر ناشی از پاندمی کووید-19 در پنج ماه متوالی در ایران بوده است.

ما دو مدل، شامل مدل اتورگرسیو (AR) و مدل اتورگرسیو میانگین متحرک(ARMA) را تحلیل کردیم تا قابلیت این مدل ها را در تخمین نرخ مرگ و میر ناشی از بیماری کووید-19 از ماه مارس تا ژوییه بیازماییم. عملکرد دو مدل با سه معیار خطای میانگین مربعات، تابع هزینه و خطای نهایی پیش بینی ارزیابی شد. مدل ها بر تعداد موارد مرگ و میر تایید شده از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران ارزیابی شدند.

نتایج تحلیل ها بیانگر آن بود که مدل AR با رتبه ده با عملکرد بسیار مناسب قادر است نرخ مرگ و میر ناشی از کووید-19 را پیش بینی کند.

مدل پیشنهادی قابلیت پیش بینی میزان فوتی های ناشی از پاندمی را دارد. تخمین میزان مرگ و میر ناشی از همه گیری کووید-19 به شناخت بهتری از رفتار این پاندمی و پیش بینی سیر آن کمک می کند و می تواند بر نوع و زمان اقدامات و تمهیدات در جهت کنترل آن موثر واقع شود.