مبنای حقوقی اهدای اعضای بیماران مرگ مغزی

مرگ مغزی شامل از بین رفتن کامل و غیر قابل برگشت فعالیت های مغزی است که با کمای عمیق، آپنه و عدم وجود تمامی رفلکس های ساقه مغز مشخص می شود. مساله پیوند عضو علاوه بر این که یکی از مسایل قابل بررسی و تحلیل در عالم پزشکی است در عالم فقه و حقوق هم مساله ای بسیار مهم و درخور توجه است، خصوصا در فقه مساله با حساسیت زیادی مطرح گردیده است و از آنجا که این عمل به تمامیت جسمانی افراد مرتبط است و در احکام وظیفه شرع مقدس به انسان و تمامیت جسمانی او به عنوان اشرف مخلوقات و خلیفه الله اهمیت ویژه داده می شود. ریشه چالش های اخلاقی موجود در زمینه اهدای عضو در بیماران مرگ مغزی در این است که مذاهب و فرهنگ های مختلف نمی توانند به راحتی بپذیرند که فردی که دارای علایم حیاتی است، می تواند مرده باشد و قبول این موضوع به خصوص به وسیله نزدیکان فرد بسیار مشکل است. دودلی و ترس موجود، ناشی از شک در تشخیص دقیق زمان مرگ مغزی نیست، بلکه ناشی از تشخیص زودرس مرگ فرد و اهدای زود هنگام اعضای او می باشد. از آنجایی که پیوند اعضا دارای نقش حیاتی در نجات جان انسان ها دارد و شرع مقدس نیز حیات و سلامت آدمی را به عنوان اهم واجبات مورد عنایت خاص خود قرار داده است، می توان گفت با شناخت صحیح انسان، حدود و حریم پژوهش، آموزش و درمان انسان مشخص خواهد گردید و تامین سلامت جامعه و ادامه حیات طیبه انسانی در گرو این شناخت است. همچنین برای افزایش آگاهی و نگرش مثبت کادر پزشکی و اقشار جامعه، نسبت به اهدای عضو، توصیه می گردد برنامه های آموزشی لازم در این خصوص مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله برآنیم، تا ضمن بیان استدلال موافقین و مخالفین پیوند اعضا از مردگان مغزی به بیان مبانی حقوقی پیوند اعضا بپردازیم.