کاربرد مدل جمعی تعمیم یافته و درخت طبقه بندی و رگرسیون در برآورد پراکنش رویشگاه بالقوه گونه های مرتعی (مطالعه موردی: مراتع خضری دشت بیاض، خراسان جنوبی)

مدل های پراکنش گونه ها با کمی کردن ارتباط بین پراکنش گونه ها و متغیرهای محیطی تاثیرگذار، اساس تصمیمات آگاهانه در مدیریت پوشش گیاهی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی کارایی روش های جمعی تعمیم یافته (GAM) و درخت طبقه بندی و رگرسیون (CART) در برآورد پراکنش رویشگاه بالقوه و شناخت نیازهای بوم شناختی گونه های گیاهی در مراتع خضری دشت بیاض خراسان جنوبی بود. با توجه به شرایط منطقه و بازدید میدانی، نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک در سطحی حدود 14500 هکتار انجام شد. 18 متغیر محیطی شامل خصوصیات زمین، شاخص تراکم پوشش گیاهی (NDVI) و شاخص شوری به عنوان تخمین گر برای تهیه نقشه های متغیرهای پیشگو مورد استفاده قرار گرفت. پس از انجام مدل سازی پیش بینی پراکنش رویشگاه با استفاده از روش CART و GAM در نرم افزار R 3.5.2، ارزیابی دقت مدل ها نیز با استفاده از آماره سطح زیرمنحنی (AUC) انجام شد. بعد از تعیین حد آستانه به روش TSS، نقشه پیوسته مطلوبیت به نقشه حضور/عدم حضور تبدیل و میزان تطابق نقشه ها با شاخص کاپا محاسبه شد. بر اساس نتایج حاصل از مدلهای مورد استفاده، متغیرهای سطح پایه شبکه کانال ها، فاصله عمودی به شبکه کانال، عمق دره، شاخص خیسی و موقعیت نسبی شیب در مطلوبیت رویشگاه برای استقرار گونه ها تاثیرگذار هستند. در مجموع، روش GAM در برآورد دامنه پراکنش رویشگاه همه گونه های مورد بررسی از دقت بالاتری برخوردار است (). بر اساس نقشه های حاصل از مدل GAM، بیشترین و کمترین وسعت رویشگاه بالقوه به گونه های S. rigida و T. serotina اختصاص دارد. بنابراین روشGAM  می تواند در شناخت دقیق از نیازهای بوم شناختی گونه های گیاهی و در نتیجه حدود پراکنش آنها در مقیاس محلی مفید باشد. در نتیجه پیشنهاد می شود این روش به عنوان بخشی از یک سیستم پشتیبان مدیریتی در حفاظت و احیای پوشش گیاهی در مراتع خضری دشت بیاض مورد استفاده قرار گیرد.