مطالعه هیدروپلیتیک رودخانه اترک با تاکید بر مناسبات جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان از سال 2000 تا 2018

بررسی و شناخت سطوح و ابعاد مختلف ریشه منازعات و مناقشات بین دولت های همسایه، همواره از اهمیت بسیار برخوردار بوده، که رودخانه های بین المللی و مرزی از مهمترین عوامل منازعه آفرین است. موقعیت هیدروپلیتیکی و ژیوپلیتیکی رودخانه اترک و قرار گرفتن آن در دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکمنستان اهمیت ویژه به روابط سیاسی - اقتصادی دو کشور داده است که خود زمینه ساز همکاری و منازعه را فراهم می سازد. نوع تحقیق حاضر کاربردی-توسعه ای است. هدف از این تحقیق که به روش توصیفی - تحلیلی گردآوری شده است، تبیین عوامل موثر بر هیدروپلیتیک رودخانه اترک است.جامعه آماری پژوهش کلیه کارشناسان و مدیران ارشد استانی و اساتید دانشگاه ها، مسلط بر مباحث هیدورپلیتیک رودخانه اترک می باشند. روش شناسی پژوهش حاضر، استفاده از تحلیل مسیر در کنار مطالعات کتابخانه ای و میدانی اهم از مصاحبه و پرسشنامه است. ایران و ترکمنستان کشورهایی کم آب و دارای اقلیم بیابانی اند، که صد در صد منابع آبی ترکمنستان نیز از کشورهای همسایه همچون ایران تامین می شود. برداشت بی رویه آب توسط ترکمنستان و نداشتن رژیم حقوقی مناسب یک چالش جدی در روابط بین دو کشور است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به کمبود بارش سالیان اخیر در ایران و ترکمنستان و نیازهای آبی این دو کشور، رودخانه مرزی اترک می تواند باعث چالش های سیاسی بین آن دو شود. از طرفی روابط ترکمنستان با امریکا می تواند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز موثر باشد. در واقع هیدروپلیتیک رودخانه مرزی اترک، از موارد موثر بر سیاستگذاری روابط میان آنها می باشد.