مدل سازی مطلوبیت زیستگاه خرس قهوه ای (Ursus arctos syriacus) در حوزه آبخیز ناپشته چای

خرس قهوه ای (Ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن به عنوان بزرگ جثه ترین گوشت خوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و عوامل موثر بر پراکنش خرس قهوه ای در حوزه آبخیز ناپشته چای انجام گرفت.

به منظور مدل سازی مطلوبیت زیستگاه خرس قهوه ای با استفاده از نقاط حضور (از پاییز 1394 تا پاییز 1395)، از روش بیشینه آنتروپی بهره گیری شد. لایه های اطلاعاتی انتخاب شده به عنوان متغیرهای موثر بر حضور گونه شامل طبقات درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، منابع آبی، متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جاده ها) و اقلیم هستند.

نتایج بررسی نشان داد که حدود 4/24% از وسعت حوزه آبخیز ناپشته چای، زیستگاه مطلوبی برای خرس قهوه ای است. همچنین براساس نقشه مطلوبیت زیستگاه، خرس ارتفاع 2100-1000 متر از سطح دریا و شیب 10 تا 60% را ترجیح می دهد. به علاوه متغیرهای وجود پوشش جنگلی متراکم، اراضی زراعی، منابع آب و روستاها و همچنین جهت دامنه و نوع اقلیم از عوامل موثر بر حضور این گونه می باشند.

ارزیابی مدل با سطح زیر منحنی ROC برابر 970/0، نشان دهنده قدرت تشخیص بسیار عالی می باشد. زیستگاه های مطلوب یک پارچه خرس قهوه ای در مناطق مکیدی، اسکلو، ناپشته و بالاسنگ قرار دارند. جلوگیری از توسعه گردشگری در محدوده زیستگاه های مطلوب خرس قهوه ای و انجام مطالعات تکمیلی برای تعیین کریدورها و جابجایی خرس قهوه ای به خارج از منطقه از پیشنهادهای این پژوهش است.