سنجش مفهوم پایداری در معماری مسکونی منطقه خراسان (نمونه موردی: خانه های سنتی بشرویه)

بررسی مفهوم پایداری یکی از مهم‌ترین محورهای تحقیقات حوزه معماری و شهرسازی در دهه های اخیر می باشد و سنجش کالبد بومی برمبنای شاخص های پایداری یکی از حوزه های شناخت ابنیه بر اساس این مفهوم است. بررسی معماری تاریخی و بومی بر اساس سنجه های پایداری از این ضرورت سرچشمه می گیرد که معماری بومی حاوی راهبردهایی زمینه گرا در ساخت است که می توان با اتکا به آن راهکارهایی نوین در معماری معاصر تدوین نمود. سه سنجه اصلی شامل مولفه فرهنگی-اجتماعی، همسازی با محیط و اقلیم و بهینگی اقتصادی هسته مفهومی معماری پایدار هستند. در این میان خراسان بزرگ حاوی میراث معماری باارزش تاریخی ازجمله خانه های سنتی می باشد. این پژوهش در پی درک اصول معماری پایدار در کالبد خانه های تاریخی بشرویه است. در این راستا، به بررسی عناصر معماری پایدار در دوازده بنای مسکونی متعلق به دوره های صفوی، قاجار و پهلوی در این شهر پرداخته می شود. به این منظور، روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت ترکیبی از روش های تفسیری-تاریخی در مرحله شناخت نمونه های موردی و روش تیوری زمینه‌ای در مرحله تدوین چارچوب نظری است و براساس استنتاج منطقی مولفه‌های پایداری در ابعاد کالبدی خانه های تاریخی بشرویه بررسی شود. اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی مانند بازدید و حضور مستقیم محقق در محدوده موردمطالعه، گردآوری شده است. نتایج نشان می‌دهد مواردی از قبیل نوع بافت، نسبت فضای خالی و پر، شکل ایوان، میزان درونگرایی، عناصر ایجاد سایه و المان های سبز، جهت گیری عمومی ابنیه، نحوه ایجاد تهویه طبیعی، نوع انتخاب مصالح بومی در پایداری خانه های بشرویه تاثیرگذار بوده اند.