شکار در کوهستان: رنگین نگاره های پناهگاه صخره ای تکه در روستای نرگسلوی علیا، بجنورد

نقوش صخره ای به شکل نقش کنده در بسیاری از نقاط ایران ازجمله در مناطق وسیعی از خراسان بزرگ وجود دارد، اما رنگین نگاره ها یا نقوشی که با رنگ ترسیم‌شده است، به دلیل آسیب پذیری در برابر عوامل جوی، فقط در شرایط خاصی ازجمله داخل غارها و اشکفت ها در چند منطقه از ایران حفظ‌شده است و قدیمی ترین مجموعه آن، در خراسان وجود دارد. در اغلب رنگین نگاره های کشف‌شده در ایران، ازجمله نقوش غارهای پیش از تاریخی کوهدشت لرستان و سایر مناطق ایران، موضوع اصلی نقوش، صحنه شکار است و بر اساس وجود نقش ابزارهایی چون تیر و کمان یا تفنگ و یا صحنه هایی مانند اسب و سوار در بین این نقوش معیار روشنی برای تاریخ گذاری نسبی این مجموعه ها وجود دارد. بیشتر رنگین نگاره های شناسایی‌شده در ایران به دلیل نمایش معیارهای مشخصی همچون موارد مذکور نمی‌تواند از هزاره های اول یا دوم پیش از میلاد قدیمی تر باشد و برخی از آن‌ها نیز به دلیل ویژگی های کاملا غیرمعمول نگاره شناختی، آشکارا جدید و مربوط به چند سده پیش یا حتی دهه های اخیر هستند. رنگین نگاره های متاخر، پیش از آنکه برخوردار از ارزش تاریخی باشند، از دیدگاه مردم شناختی و جامعه شناسی اهمیت دارند. در این پژوهش پس از مرور برجسته ترین رنگین نگاره های شناسایی‌شده در محدوده خراسان بزرگ و مناطق مجاور -از ازبکستان گرفته تا پامیر و آلتای در مغولستان- مجموعه رنگین نگاره های پناهگاه صخره ای تکه در حوالی بجنورد معرفی شده است. چنین به نظر می رسد که رنگین‌نگاره های تکه به دلایل فنی و نگاره شناختی، احتمالا قدیمی ترین مجموعه نقوش صخره ای شناسایی‌شده در خراسان بزرگ و ایران است و با توجه به موقعیت قرارگیری در نقاط کوهستانی، احتمالا به دست جمعیت‌های متحرک یا نیمه کوچرو ایجاد شده است.