بررسی رابطه بین مهارت های سایبری و میزان بزه دیدگی سایبری

رشد به کارگیری ابزارهای فناوری در جامعه، دامنه های مجرمانه جدیدی را برای بزهکاران سایبری فراهم آورده است تا در یک محیط واحد به هر نوع آماج مجرمانه ای دسترسی داشته باشند که بدین طریق، عده ای بزه دیده این مجرمان خواهند شد. لذا هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه مهارت های سایبری و میزان بزه دیدگی سایبری و در نهایت شناسایی راهکارهایی برای توسعه این مهارت ها بوده است.

در پژوهش حاضر، از روش آمیخته متوالی بهره گرفته شده است. در مرحله اول، از روش کمی پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده و داده های حاصل از این مرحله با روش مدل سازی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفته است. جامعه آماری مرحله اول، کاربران فضای مجازی در استان قم و شیوه نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس بوده است که به منظور ارزیابی روایی از روایی محتوا و سازه و به منظور ارزیابی پایایی از آلفای کرونباخ بهره گرفته شده است در مرحله دوم، از روش کیفی و ابزار مصاحبه و از شیوه تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها به منظور شناسایی راهکارها استفاده شده است. جامعه آماری مرحله دوم، خبرگان حوزه پژوهش و شیوه نمونه گیری شیوه قضاوتی بوده است که به منظور ارزیابی پایایی مصاحبه ها، از روش توافق دو کدگذار استفاده شده است.

نتایج حاکی از تاثیر منفی مهارت سایبری بر میزان بزه دیدگی سایبری است. مهارت پایه ای، مهارت حل مسئله و مهارت ایمنی/قانونی بودن دارای تاثیر منفی و معناداری بر میزان بزه دیدگی سایبری است، اما مهارت های ارتباطی، اطلاعاتی و تبادلی تاثیر معناداری بر میزان بزه دیدگی ندارند. در مرحله دوم نیز راهکارهای توسعه مهارت های سایبری متناسب با سه محیط خانواده، مدرسه و دولت/جامعه شناسایی شده است.

با افزایش مهارت های سایبری، میزان بزه دیدگی سایبری کاهش می یابد و خانواده، مدرسه و جامعه/دولت نقش های کلیدی در توسعه مهارت های سایبری ایفا می کنند. نتایج پژوهش نوآوری تیوریک به همراه دارد و به تصمیم گیرندگان به درک چگونگی توسعه فضای سایبری ایمن تر یاری می رساند.