تاملی بر شرط «عدالت» رئیس قوه قضاییه در حقوق اساسی ایران

یکی از واژگان سهل و ممتنع در حقوق عمومی، واژه «عدالت» است. این شرط در مورد رییس قوه قضاییه، با عنوان شرط «عادل» بودن ذکر شده است. بنظر می رسد بررسی معنای ادبی و عرفی این واژه بتواند به فهم حقوقی این کلمه و در نتیجه فهم معنای اصطلاحی کمک کند. نوشتار حاضر با درک چنین اهمیتی، در صدد واکاوی معنای عدالت نزد رییس قوه قضاییه بوده است. بر این مبنا، این تحقیق به این سوال پاسخ می دهد: در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شرط «عادل» بودن رییس قوه قضاییه چیست؟ در پاسخ به این سوال با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی، چنین نتیجه گرفته شده است: اولا؛ حقوق از ظرفیت اولیه برای معناسازی و معنایابی واژه عدالت برخوردار نیست. ثانیا؛ برای فهم معنای حقوقی این واژه باید به سراغ معنای ادبی و عرفی این کلمه رفت و با استعانت از چنین ظرفیتی به تبیین معنای حقوقی این کلمه پرداخت. ثالثا؛ با در نظر گرفتن ظرفیت ادبی و عرفی این واژه، مهمترین وجوه معنایی این کلمه در مفاهیم: انصاف، تساوی، توازن، اعتدال و نفی ستم نهفته است. بر این مبنا، رییس قوه قضاییه در مقام عملکرد ریاست قوه قضاییه باید این مفاهیم را در عمل پیاده سازد.