کانی شناسی، ژئوشیمی، میانبار سیال و ژنز کانه زایی مگنتیت-آپاتیت در جنوب غرب جزیره هرمز، ایران

منطقه مورد مطالعه در استان هرمزگان و در فاصله هشت کیلومتری جنوب بندرعباس واقع شده است. این منطقه در قسمت جنوبی پهنه زاگرس چین‌خورده و بخشی از سری هرمز می‌باشد. سنگ­های پرکامبرین پسین-کامبرین پیشین تناوبی از گدازه و توف­ریولیتی تا ریوداسیتی، کریستال­توف، شیل­توفی، ماسه‌سنگ و لایه­های تبخیری را دربرمی‌گیرد. کانه­زایی آهن به همراه آپاتیت به‌صورت­های دایک، توده‌ای، رگه-رگچه­ای و دانه‌پراکنده در سنگ­های شیل توفی و کریستال توف مشاهده می‌شود. بر پایه مقادیر اکسید­های آهن و آپاتیت می­توان کانه‌زایی را به انواع اکسید آهن (بیشتر مگنتیت)، اکسید آهن-آپاتیت و آپاتیت تقسیم کرد. کانی‌های اصلی سازنده­ی کانسار شامل مگنتیت، اولیژیست، هماتیت، گوتیت و لیمونیت، آپاتیت و کانی‌های باطله‌ کلسیت، کوارتز و کانی­های رسی می‌باشد. کانسنگ‌های جزیره هرمز دارای تمرکز بالایی از عناصر کمیاب خاکی[1] (REE) است و عیار مجموع REE در کانسنگ‌های غنی از آپاتیت تا سه درصد می­رسد. مطالعات ژئو­شیمیایی نشان از همبستگی مثبت قویP با REE است. مقایسه الگوی توزیع REE در کانسنگ‌های مگنتیت-آپاتیت جزیره هرمز که به کندریت به‌هنجار شده است با آنهایی از کانسارهای بلوک بافق-پشت بادام و کانسارهای آهن تیپ کایرونا، مشابهت زایشی این کانسارها با یکدیگر نشان می‌دهد. دمای همگن­شدن در میانبارهای دو فازی مایع و بخار ((L+V در کانی آپاتیت بین 309 تا 565 (میانگین 388) درجه سانتی­گراد و درجه شوری بین 16/14تا 87/33 (میانگین 80/20) درصد وزنی معادل نمک طعام در تغییر است. در نهایت، با توجه به شواهد زمین‌شناسی صحرایی، کانی‌شناسی، ژئوشیمیایی و میانبار سیال، کانه­زایی جزیره هرمز در گروه کانسارهای مگنتیت-آپاتیت نوع کایرونا و با منشاء ماگمائی-گرمابی قرار می‌گیرد.