تحلیل جغرافیای عوامل چیدمان فضا و ارتباط آن با وقوع جرایم شهری (مطالعه موردی: جرایم سرقت و مواد مخدر در شهر تهران)

 از مهمترین عوامل تاثیرگذار در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، ویژگی‌های مکانی و تسهیلات محیطی مکان‌های وقوع بزهکاری است. عناصر کالبدی در کنار عناصر اجتماعی، شامل مردم، فعالیت‌ها و کاربری‌ها است و موجب شکل‌گیری رفتار می‌شود که نقش مهمی در هویت‌بخشی و احساس آرامش و امنیت آنها دارد. برنامه‌ریزی و طراحی خوب یا بد می‌تواند به ایمنی بیشتر یا کمتر یک شهر کمک کند. هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان تاثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرایم سرقت به عنف و مواد مخدر با استفاده از روش چیدمان فضا است.

 در این پژوهش با توجه به موضوع پژوهش، ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، جرایم ارتکابی سرقت به عنف و مواد مخدر است که در دوره زمانی پژوهش در محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است. در این پژوهش از روش تمام‌شماری استفاده شد و تمام وقایع مجرمانه مرتبط با سرقت به عنف و مواد مخدر در شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفت.

یافته‌ ها: 

تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهند که جرایم گرایش دارند که در محلاتی با هم‌پیوندی کلان بالا، متمرکز شوند. در همین محدوده‌ها کاربری‌های اراضی تجاری-اداری بسیاری متمرکز شده‌اند. توزیع نامتعادل کاربری‌های یادشده بیشتر از دیگر کاربری‌ها پیشگوی انواع جرایم سرقت به عنف و مواد مخدر بودند. به‌عنوان مثال سرانه تجاری در محله ایرانشهر 7.4، ولیعصر8.4، بهار 1.1 و کاج 1، بدان معنی است که اگر کاربری‌های تجاری و اداری با مقیاس منطقه‌ای و شهری واقع شده باشند، تعداد بیشتری از انواع جرایم مرتبط به آنها وجود خواهد داشت.

 هم‌پیوندی کلان، جرم را برای کاربری‌هایی که اغلب با فعالیت‌های تجاری و اداری مرتبط هستند تشویق می‌کنند. همچنین خیابان‌های سراسری با ظرفیت‌های حرکت بالا، احتمال بیشتری از وقوع جرایم را نسبت به بن‌بست‌هایی با ظرفیت‌های حرکت کم و منازلی با نظارت متقابل کم، دارا هستند.