ارزیابی پاسخ ارقام مختلف کنجد (Sesamum indicum L.) به رژیم های آبیاری کامل و کم آبیاری

به منظور ارزیابی روابط صفات و پاسخ ارقام کنجد از نظر عملکرد کمی و کیفی و کارایی مصرف آب به رژیم های مختلف آبیاری (شرایط آبیاری کامل و کم آبیاری)، پژوهش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال 1395 اجرا شد. در این آزمایش، دو عامل رژیم آبیاری (عامل اصلی) و ارقام کنجد (عامل فرعی) مورد بررسی قرار گرفتند. رژیم آبیاری در دو سطح، شامل آبیاری پس از مصرف 40 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده خاک (به ترتیب آبیاری کامل و کم آبیاری) در کرت های اصلی و شش رقم کنجد در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش کم آبیاری، باعث کاهش اکثر صفات (به جز درصد پروتئین دانه و کارایی مصرف آب) شد. در بین صفات مورد بررسی، عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در شرایط کم آبیاری، بیشترین کاهش (60 درصد) را نشان دادند. در بین ارقام مورد بررسی، ارقام اولتان و دشتستان بیشترین عملکرد را در شرایط آبیاری کامل داشتند؛ این ارقام از تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، کارایی مصرف آب و نیتروژن بالاتری نیز برخوردار بودند. هیچ یک از ارقام مورد بررسی، عملکرد مطلوبی در شرایط کم آبیاری نداشتند. هم در شرایط آبیاری کامل و هم در شرایط کم آبیاری، درصد روغن با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری داشت. بنابراین تلاش در جهت افزایش وزن دانه می تواند منجر به تولید ارقامی با درصد روغن بالا شود.