تظاهرات خارج ریوی بیماری کووید-19: مقاله مروری-روایتی

کروناویروس ها خانواده بزرگی از ویروس ها هستند که در انسان عمدتا به عنوان عوامل ایجاد کننده عفونتهای دستگاه تنفسی شناخته می شوند. کروناویروس سارس-2 نوعی جدید از این خانواده است که در اواخر سال 2019 در جهان معرفی شده است و بیماری مرتبط با آن تحت عنوان کووید-19 (COVID-19) نامگذاری شده است. به دلیل جدید بودن این ویروس در جمعیت انسانی، روزانه گزارش های جدیدی در رابطه با جنبه های مختلف بیماری زایی آن منتشر می شود. علایمی چون تب، سرفه، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل و تنگی نفس به عنوان علایم رایج ناشی از بیماری زایی این ویروس گزارش شده اند. اما علاوه بر این علایم، ارگان های مختلف بدن از قبیل دستگاه گوارشی، سیستم عصبی، پوست، سیستم بویایی، سیستم قلبی-عروقی، کبد، کلیه و چشم را نیز درگیر می سازد. از عوارض خارج ریوی بیماری کووید-19 می توان به از بین رفتن حس بویایی، از بین رفتن حس چشایی، بثورات پوستی به شکل اریتماتوز، کهیر گسترده و تاول های شبه آبله مرغان، آسیب حاد قلبی همراه با بالا رفتن قابل توجه سطح تروپونین های قلبی، التهاب و ادم کلیوی، علایم معمول دستگاه گوارشی مانند اسهال، تهوع و استفراغ، بالارفتن سطوح آنزیم های کبدی، عوارض عصبی از قبیل سکته مغزی تا علایم غیر اختصاصی مانند سردرد، سرگیجه، کاهش سطح هوشیاری اشاره نمود. مکانیسم دقیق درگیری اندام های مختلف مشخص نیست با این حال مکانیسم های فرضی شامل التهاب با واسطه ایمنی مانند طوفان سیتوکینی، اختلال عملکرد تنفسی و هیپوکسمی ناشی از بیماری کووید-19، آسیب مستقیم سلولی به واسطه کرونا ویروس سارس-2 یا ترکیبی از این مکانیسم ها می باشند.