زمینه های جامعه شناختی گرایش به جریان های خشونت گرا؛ (مطالعه موردی عراق و سوریه)

طی دهه اخیر جریان های خشونت گرای جهان اسلام، مهم ترین مسیله در ابعاد منطقه ای و بین المللی بوده است. پژوهش های صورت گرفته حول این مسیله، بیشتر بر ابعاد فکری و مداخلات قدرت های خارجی تاکید داشته اند. درحالیکه محدود کردن گسترش جریان های تکفیری و سلفی به زمینه های فکری و مداخلات خارجی تمام مسیله نخواهد بود. زمینه های فکری-اعتقادی به مثابه بذری است که اگر بستر مناسب برای رشد باشد، موجب توسعه این جریان ها می شود. این زمینه ها بسترهایی هستند که عامل خارجی با بزرگنمایی آنها به رشد این جریان ها کمک کرده است. برای تحلیل منطقی این زمینه ها، چارچوب مطلوب، «محرومیت نسبی تد رابرت گر» است. محرومیت نسبی «گر» یک حس ذهنی و درونی است که در اثر برخی مقایسه ها و برخی القایات تصور می شود. محرومیت ممکن است واقعا موجود یا صرفا یک برداشت باشد. در احساس محرومیت، رسانه نقش مهمی ایفا می کند. بررسی حوادث و اتفاقات در دو کشور سوریه و عراق، طی دو دهه قبل، نشان می دهد، حس محرومیت نسبی بستر مناسبی برای رشد جریان های خشونت گرا فراهم آورده است. در مطالعات امنیتی بررسی زمینه های جامعه شناختی در کنار زمینه های فکری و نقش قدرت های خارجی، می تواند تبیین مطلوبی از علل و عوامل گسترش جریان های خشونت گرا به دست دهد.