طبیعت گرایی در هنر ساسانی

ساسانیان پارس‏ نژاد خالق فرهنگ و هنری باشکوه بودند که میراث اشکانی و هخامنشی را با تمام جلوه‏ های طبیعت‏ گرایانه در خود داشت. تعداد بی‏ شماری از آثار معماری، نقش برجسته، نقاشی، پارچه‏ بافی، ظروف، اشیای فلزی و شیشه‏ ای، جنگ‏ افزار و سکه های ارزشمند به‏ جهت نقش و نگارهای نمادین و خط‏ نگاره های پهلوی از آنان برجا مانده است. هنر ساسانی هنر «نوین ایرانی» است که سنت های پیشین را در خود دارد و با منظره سازی های باشکوه و بی‏ نظیر در قالب نیایشگاه، کاخ و شکارگاه، پردیس ایرانی یا همان بهشت زمینی را در تاریخ معماری جهان ثبت کرده است. در زمینه‏ های تزیین معماری، نقش برجسته، نقوش پارچه و ظروف و اشیا نیز ساسانیان از عناصر طبیعت در قالب نمادین بهره برده‏ اند. هنر ساسانی با تکیه بر باورهای طبیعت‏ گرا و اعتقاد به ایزدان مهر و آناهیتا و کیش زرتشت در گستره های وسیعی از فارس تا تیسفون، کرمانشاه، سیستان و آذربایجان شکل گرفته و در شاخه‏ های مختلف هنری آثار ارزشمندی از آن برجای مانده است. اکثر آثار معماری این دوران شامل نیایشگاه، کاخ، شکارگاه و 34 سنگ‏ نگاره در جوار عناصر طبیعی مانند کوه، آب و درخت در دل طبیعت بنا شده اند. ساسانیان را می‏ توان بزرگ‏ ترین منظره‏ سازان تاریخ ایران دانست، چنان‏ که آثار معماری نیایشگاهی، کاخ و شکارگاه، و همچنین سنگ‏ نگاره‏ های آنان بر سینه کوه و صخره‏ ها گواه این ادعاست.