اثر انواع مالچ و تاریخ کاشت بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد کدو پوست کاغذی (Cucurbita pepo var. Styriaca)

در دوره گذار از کشاورزی متداول به کشاورزی پایدار، گیاهان دارویی گزینه مناسبی برای انتخاب هستند. کدوی پوست کاغذی Cucurbita pepo var. Styriaca)) یکی از گیاهان دارویی مهم می باشد که روغن دانه آن برای پیشگیری و درمان سرطان پروستات کاربرد دارد. یکی از پارامترهایی که بر عملکرد و کیفیت گیاهان دارویی موثر است، تاریخ کاشت می باشد. کاربرد مالچ نیز یکی از راهکار های موثر در دستیابی به اهداف اکولوژیک کشاورزی پایدار می باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر انواع مالچ و تاریخ کاشت بر خصوصیات زراعی و عملکرد کدوی پوست کاغذی طراحی و اجرا شد.

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان طی سال زراعی 1394 به اجرا درآمد. فاکتور اول دو تاریخ کشت (30 اردیبهشت ماه و 15 خرداد ماه) و فاکتور دوم پنج نوع مالچ (مالچ پلاستیک شفاف، مالچ پلاستیک مشکی، مالچ کاه و کلش گندم، مالچ زنده شبدر و تیمار بدون مالچ) بود. صفات اندازه گیری شده شامل تعداد دانه در میوه، تعداد میوه در بوته، قطر میوه، وزن هزار دانه، عملکرد میوه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و صفات مربوط به کیفیت دانه شامل درصد روغن دانه و عملکرد روغن مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج تجزیه واریانس آزمایش نشان داد تیمارهای مختلف مالچ، اثر معنی داری بر صفات تعداد دانه در میوه، تعداد میوه در بوته، قطر میوه، عملکرد میوه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد روغن دانه و عملکرد روغن گیاه دارویی کدو پوست کاغذی داشت. تاریخ کاشت سبب افزایش معنی دار تعداد میوه در بوته، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن گردید. اثر متقابل مالچ و تاریخ کشت نیز برای صفات تعداد میوه در بوته، عملکرد دانه، درصد روغن دانه و عملکرد روغن معنیدار گردید، به طوری که بر اساس مقایسه میانگین داده ها بیشترین مقادیر این پارامترها به ترتیب (82/1 عدد، 2/112 گرم در متر مربع، 02/40 درصد و 9/44 گرم در متر مربع) در تیمار ترکیبی تاریخ کشت اردیبهشت ماه و مالچ پلاستیک مشکی حاصل شد و کمترین آن مربوط به تیمار شاهد و تاریخ کشت خرداد ماه بود. وزن هزار دانه تحت تاثیر هیچکدام از فاکتورها معنی دار نگردید. بیشترین تعداد دانه در میوه، عملکرد میوه و عملکرد بیولوژیک مربوط به مالچ پلاستیک مشکی بود که با پلاستیک شفاف در یک گروه آماری قرار داشت.

نتایج این پژوهش نشان داد مالچ و تاریخ کاشت می تواند در بهبود خصوصیات کمی از قبیل عملکرد میوه، عملکرد دانه و عملکرد روغن کدو پوست کاغذی موثر باشد. به طور کلی، تیمار تاریخ کاشت اردیبهشت ماه و مالچ پلاستیک مشکی سبب افزایش میزان پارامترهای عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی کدو پوست کاغذی گردید.