واکاوی علائم تخریب مراتع از دیدگاه گله داران روستایی وعشایری مراتع قشلاقی شمال شرق استان گلستان

عوامل متعددی باعث تغییرات منفی در وضعیت کیفی و کمی مراتع می گردد که منجر به به سیر نزولی و تخریب شدید خاک، پوشش گیاهی و در نهایت کاهش درآمد بهره برداران می گردند. دامداران و گله داران به دلیل وابستگی معیشتی به مرتع، دارای تجربه بومی مدیریتی در این زمینه هستند. تحقیق حاضر نیز با هدف واکاوی شاخص های موثر در روند نزولی مراتع از دیدگاه گله داران مراتع قشلاقی شمال شرقی استان گلستان انجام شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی بوده و به صورت پیمایشی، با روش نمونه گیری طبقه بندی شده تصادفی در بین گله داران منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه متخصصان و پایایی آن بر اساس نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای اصلی تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق را 461 نفر از گله داران در دو نظام بهره برداری روستایی و عشایری تشکیل داده که 182 نفر از آن ها از طریق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که، گرایش نزولی مراتع توسط گله داران بیشتر با شاخص های دامی نسبت به شاخص های پوشش گیاهی و خاکی، تشخیص داده می شود. بر اساس یافته تحقیق، بین متغیرهای سن و سابقه دامداری گله داران با دیدگاه آن ها نسبت به تشخیص گرایش نزولی مراتع در سطح 99 و 95 درصد اطمینان رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته است. همچنین نتایج به دست آمده از مقایسه دیدگاه گله داران در دو نظام روستایی وعشایری نشان داد که، گله داران عشایری نسبت به گله داران روستایی نسبت به شاخص های روند نزولی مراتع آشنایی بیشتری داشته اند.