ارزیابی کارایی لاین های خالص آفتابگردان روغنی (Helianthus annuus L.) از لحاظ جذب و مصرف فسفر خاک

فسفر بعد از نیتروژن، مهم ترین عنصر غذایی ضروری و پرمصرف مورد نیاز گیاه بوده و مهم ترین نقش را در تولید و انتقال انرژی دارد. در آزمایشی کارایی جذب و مصرف فسفر 100 لاین خالص آفتابگردان روغنی جمع آوری شده از نقاط مختلف جهان، در دو شرایط بهینه و کمبود فسفر قابل جذب، بر اساس طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار، در شرایط گلدانی ارزیابی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد لاین ها از لحاظ وزن خشک بخش هوایی، مقدار و غلظت فسفر کل، شاخص پاسخ به کود، شاخص های کارایی جذب و مصرف فسفر و شاخص کارایی محاسبه شده فسفر تفاوت معنی داری دارند. میانگین شاخص کودپذیری برای لاین های آفتابگردان برابر 4/47 بود. دامنه این شاخص از 7/4 تا 7/266 گرم متغیر بود. میانگین شاخص کارایی جذب فسفر برای لاین های آفتابگردان برابر 38/0 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. دامنه این شاخص بین 08/0 تا 79/0 متغیر بود. میانگین کارایی مصرف فسفر برای لاین های آفتابگردان روغنی در شرایط کمبود فسفر برابر 67/2 و در شرایط بهینه فسفر برابر با 35/1 گرم ماده خشک بر میلی گرم فسفر بود. دامنه این شاخص از 11/1 تا 11/6 گرم ماده خشک بر میلی گرم فسفر متغیر بود. دامنه تغییرات شاخص کارایی فسفر بین 3/38 تا 2/90 درصد بود. بر اساس شاخص های اندازه گیری شده لاین های 1، 73، 2، 8، 34، 46، 47، 70 و 89 به عنوان لاین های فسفر-کارا و لاین های 45، 56، 95، 11، 12، 27، 52، 71، 73، 78 و 94 لاین های فسفر-ناکارا معرفی می شوند. لاین های فسفر-کارا می توانند پتانسیل بالقوه ای در تولید ارقام هیبرید فسفر-کارا در پروژه های به نژادی فراهم آورند.