تاثیر محرک های سالیسیلیک اسید و عصاره مخمر بر بیان ژن های HMGR و GPPS دخیل در بیوسنتز ترپن ها در گیاه دارویی چویل در شرایط کشت سوسپانسیون سلولی

چویل (Boiss (Schlecht) Ferulago angulata) از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران است که غنی از ترکیبات ترپنی بوده و به لحاظ داشتن خواص ضد میکروبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق، تاثیر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید و عصاره مخمر در کشت های سوسپانسیون سلولی چویل بر الگوی بیان ژن های درگیر در مسیر بیوسنتز ترپن ها (HMGR و GPPS) برای اولین بار مورد بررسی قرار گرفت. کشت سوسپانسیون سلولی چویل با استفاده از کالوس های حاصل از ریزنمونه برگ انجام شد و محرک های اسید سالیسیلیک و عصاره مخمر (با غلظت های 50، 100 و 150 میلی گرم بر لیتر) در مرحله رشد فعال سوسپانسیون به محیط کشت اضافه گردید و 24، 48 و 72 ساعت پس از تیمار، نمونه سلولی تهیه گردید. از کشت های سلولی بدون اعمال تیمار محرک به عنوان شاهد استفاده شد. بررسی الگوی بیانی ژن های HMGR و GPPS با استفاده از Real-time PCR نشان داد که بیان هر دو ژن به طور معنی داری تحت تاثیر نوع و غلظت محرک و مدت زمان پس از تیمار قرار گرفت. بیان نسبی ژن های HMGR و GPPS با تیمار محرک های مورد بررسی نسبت به شاهد افزایش یافت، ولی افزایش میزان بیان نسبی این ژن ها در تیمار سالیسیلیک اسید به طور معنی داری بیشتر از تیمار عصاره مخمر بود. بیشترین بیان نسبی ژن های GPPS و HMGR مربوط به تیمار سالیسیلیک اسید با غلظت 100 میلی گرم بر لیتر و 24 ساعت پس از تیمار بود. با این حال، بیشترین بیان نسبی این ژن ها در زمان های 24 و 72 ساعت پس از تیمار 150 میلی گرم بر لیتر عصاره مخمر مشاهده شد. نتایج این مطالعه می تواند در زمینه مهندسی متابولیت گیاه چویل مورد بهره گیری و استفاده قرار گیرد.