ارزیابی توپولوژی شبکه متروی تهران با استفاده از یک شاخص ترکیبی برای رتبه بندی شبکه های مترو

شبکه های حمل و نقل همگانی، به عنوان یکی از زیرساخت های اساسی شهرها، در کاهش آلودگی هوا و ازدحام ترافیک نقش مهمی را ایفا می نمایند. برای انتخاب راهکار مناسب جهت توسعه شبکه مترو، به عنوان یکی از کاراترین شیوه های حمل و نقل همگانی، از شاخص های ارزیابی استفاده می گردد. در این پژوهش، شاخصی جهت ارزیابی شبکه های مترو ارایه می گردد که از 4 معیار طول شبکه، ویژگی های توپولوژی، تراکم ایستگاه و متوسط طول کمان برای امتیاز شکل شبکه (عدد صحیحی بین صفر و 10) و از دو معیار تعداد مسافر سالیانه و تعداد مسافر بر واحد طول به عنوان امتیاز سرویس دهی (بین صفر و یک) استفاده می گردد. بر اساس این شاخص شبکه متروی تهران با کسب امتیاز 390/4 در رتبه 29 و شبکه متروی نیویورک با کسب امتیاز 506/8 در رتبه اول در بین 52 شهر جهان قرار می گیرند. بر اساس معیارهای پیچیدگی و اتصال شبکه و با توجه به خوشه بندی فازی می توان گفت شبکه متروی تهران در مرز شبکه های متروی توسعه یافته قرار دارد. از طرفی با در نظر گرفتن معیارهای متوسط طول خط و تعداد ایستگاه های شبکه و مرزهای فازی ارایه شده، متروی تهران در مرز شبکه های دسترسی منطقه ای و پوشش منطقه ای قرار می گیرد. همچنین با توجه به مدل های رگرسیون ارایه شده برای تخمین طول و تعداد ایستگاه های شبکه مترو بر اساس روند جهانی، شهر تهران باید دارای شبکه ای با طول 3/206 کیلومتر طول (1/31 کیلومتر کمبود) و 147 ایستگاه (8 ایستگاه کمبود) باشد.