ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا بهاره با استفاده از تجزیه بای پلات GGE

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در انتخاب ژنوتیپ های برتر نقش مهمی دارد و یکی از مهمترین پدیده ها در برنامه های به نژادی محصولات زراعی است. به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه کلزا در چهار منطقه از اقلیم گرم و خشک جنوب و گرم مرطوب شمال ایران، 16 لاین آزاد گرده افشان کلزای بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) کشت شدند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر محیط بر و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. تجزیه داده ها با استفاده از روش GGE منجر به شناسایی چهار محیط کلان: گرگان (شامل لاین G8)، ساری (شامل لاین G4)، ساری-زابل (شامل لاین G13) و زابل (شامل لاین G10) شد. لاین های G4 (آسا)، G8 (روشنا) و G13 (آرام) به ترتیب با 2581، 2509 و 2774 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین میانگین عملکرد دانه و پایداری عملکرد بودند که در بین آنها لاین G4 بیشترین پایداری عملکرد را داشت. رقم G11 (شاهد) با 2155 کیلوگرم در هکتار در گروه لاین های با عملکرد دانه پایین و ناپایدار طبقه بندی شد. به طورکلی، گروه بندی لاین های بهاره کلزا بر اساس اثر متقابل ژنوتیپ × محیط با استفاده از روش GGE بای پلات رهیافتی مفید برای آزادسازی ارقام کلزای بهاره با پتانسیل عملکرد بالا و پایدار برای محیط های هدف است.