تخصیص کاربری اراضی مناطق روستایی با استفاده از الگوریتم ژنتیک

روستا نشینی شکل ویژه ای از زندگی مردم بوده و نقش مهمی در فرایندهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارا می باشد. در این زمینه طرح هادی روستایی در راستای فراهم سازی زمینه توسعه و عمران و با هدف تخصیص مناسب و بهینه کاربری های روستایی به منظور توسعه پایدار انجام می شود. با این وجود، عدم مکان یابی بهینه کاربری های پیشنهادی در این طرح ها یکی از نقاط ضعف آن ها به شمار می آید. این موضوع سبب عدم دسترسی مناسب کاربری ها، عدم سازگاری یک کاربری با کاربری های مجاور و در نتیجه عدم فراهم سازی بستر مناسب برای رشد روستا می شود. به منظور حل این مشکل، هدف این پژوهش تخصیص بهینه کاربری اراضی روستایی به وسیله الگوریتم ژنتیک به عنوان یک منبع پیشنهادی برای ارتقاء و تدوین بهتر طرح هادی روستایی است. به منظور نیل به این مهم، ابتدا محدودیت ها شامل حریم رودخانه و حریم مرغداری به داده ها اعمال شدند. سپس، با استفاده از چهار معیار همسایگی (سازگاری، وابستگی و متمرکزسازی)، دسترسی، پتانسیل فیزیکی و مقاومت در برابر تغییرات، و با در نظر گرفتن مساحت تعیین شده در طرح هادی به عنوان تقاضای کاربری ها، الگوریتم ژنتیک در ساختار برداری اجرا و کاربری های روستایی تخصیص داده شدند. مدل پیشنهادی در روستای نعمت آباد و با استفاده از نقشه کاربری سال 1395، به منظور تولید نقشه کاربری سال 1396 پیاده سازی شد. به منظور دستیابی به نقشه کاربری پیشنهادی، ابتدا وزن معیارهای مدل در پنج سناریو مختلف تغییر و اعتبارسنجی مدل در هر سناریو با استفاده از محاسبه ضریب کاپا و دقت کلی انجام شد. با توجه به نتایج حاصل شده، سناریو سوم با دیدگاه اقتصادی دارای دقت کل 71% بوده و بنابراین، از وزن های اختصاص یافته به معیارها در این سناریو برای تهیه نقشه نهایی پیشنهادی استفاده گردید. افزون بر این، نتایج حاصل شده نشان داد که معیارهای همسایگی و دسترسی از مهم ترین عوامل در طرح هادی روستایی می باشند.