کیفیت علوفه ای تریتیکاله تحت تاثیر تنش ابی و کود زیستی نیتروژن در شرایط اقلیمی خشک

فهم برهمکنش آب و قابلیت دسترسی به کود نیتروژن موضوع مهمی برای ثبات تولید علوفه در مناطق خشک است. این مطالعه، برهمکنش منابع نیتروژن و تنش آبی بر مهمترین ویژگی های گیاه تریتیکاله (×Triticosecale Wittmack) که در کیفیت علوفه ای آن نقش دارند را در منطقه ای با شرایط اقلیمی خشک از ایران در سال های 2016-2015 و 2017-2016 مورد بررسی قرار داده است. رژیم های آبیاری شامل دو سطح در سال نخست: 1- آبیاری مطلوب و 2- قطع آبیاری پس از مرحله ی گلدهی (تنش آبی) بودند. در سال دوم، شرایط دیم نیز به عنوان تیمار سوم به آزمایش اضافه شد. منابع نیتروژن شامل چهار سطح: 1- تیمار زیستی: باکتری آزوسپیریلوم 2- تیمار تلفیقی: استفاده از باکتری آزوسپیریلوم + 75 کیلوگرم نیتروژن بر هکتار به صورت اوره 3- کود نیتروژن: 150 کیلوگرم نیتروژن بر هکتار به صورت اوره 4- شاهد: صفر کیلوگرم نیتروژن بر هکتار بودند. تنش آبی سبب کاهش نسبت برگ به ساقه، وزن خشک اندام هوایی، گوارش پذیری ماده ی خشک (DMD) و فیبرهای نا محلول در شوینده های اسیدی (ADF) شد. در مقابل، تنش آبی مقدار پروتئین خام (CP)، فیبرهای نا محلول در شوینده های خنثی (NDF) و مقدار خاکستر را افزود. اما، اثر تنش رطوبتی بر مقدار خاکستر، گوارش پذیری ماده ی خشک، فیبرهای نا محلول در شوینده های اسیدی، نسبت برگ به ساقه (در سال 2016-2015) و مقدار پروتئین خام وابسته به کاربرد منبع نیتروژن بود (برهمکنش معنی دار کود نیتروژن × رژیم آبیاری). بالاترین مقدار پروتئین خام، مقدار گوارش پذیری ماده ی خشک، مقدار خاکستر و نسبت برگ به ساقه (در سال 2016-2015) و کمترین مقدار فیبر نا محلول در شوینده های اسیدی با استفاده از کود تلفیقی در مقایسه با سایر منابع نیتروژن در شرایط تنش آبی بدست آمد. بنابراین، تلفیق کود زیستی (باکتری آزوسپیریلوم) و کود شیمیایی نیتروژن (75 کیلوگرم بر هکتار) می تواند به صورت موففقیت آمیزی در جهت افزایش کیفیت علوفه تریتیکاله در شرایط تنش آبی در سامانه های پایدار کشاورزی مناطق خشک ایران استفاده شود.