تبیین تاریخی اهتمام امیرالمومنین(ع) در حفظ نیروی انسانی شیعه (مطالعه موردی: وصایای سیاسی امام در نهج البلاغه)

بر اساس باور شیعیان، با رحلت رسول الله (ص)، حق خلافت علی بن ابی طالب(ع) که امام بلافصل، بعد از آن جناب بود_ از کف ایشان ربوده شد. آنگونه که به تصریح وی، ایشان با صبری بی بدیل ناگزیر راه چاره را در آن یافت که به منظور حفظ جان اندک یاران قایل به امامت خویش، وضعیت موجود را تحمل نماید؛ و وحدت امت اسلام را بر حق خویش مقدم بداند. این مجاهدات صبورانه علی بن ابی طالب(ع) برای حفظ حیات نونهال تشیع، پس از پایان گردهمایی سقیفه پیوسته ادامه داشت، تا آنکه با حضور بی نظیر مسلمین بر آستان ایشان، وی را به خلافت برگزیدند. پژوهش حاضر می کوشد به شیوه ی تحلیل تاریخی گزاره های موجود در نهج البلاغه، به این سوال پاسخ دهد که امیرالمومنین(ع) در طول مدت خلافت خویش، به ویژه در روزهای واپسین حیاتش، برای استمرار حفظ نیروی انسانی شیعه، به عموم شیعیان چه اندرزهای را توصیه نمود؟ یافته های این پژوهش نشان از آن دارد که امام در پی مواجهه ی شیعیان با مسایل و بحران های سیاسی نوظهور، برای حفظ نیروی انسانی شیعه، آنان را به پایبندی به سه اندرز راهبردی که ماهیتی سیاسی داشت توصیه نمود. نخست، منع آنان از جنگیدن با خوارج پس از پایان حیات وی. دوم، التزام ایشان به تقیه در مواجه با والیان و هواداران معاویه و بنی امیه. سوم، تبعیت کامل آنان از خط مشی سیاسی، اجتماعی و اعتقادی اهل البیت(ع).