بررسی همبستگی بارش های پاییزه حوضه های آبریز ایران با نمایه های دورپیوندی

تغییرات بارش فصلی و سالانه تابع عوامل طبیعی و اقلیمی متعددی است که یکی از مهم ترین آن ها نمایه های دورپیوندی هستند. هدف مطالعه کنونی، ارزیابی و بررسی همبستگی نمایه های دورپیوندی با بارش های پاییزه حوضه های آبریز 30 گانه ایران است. به این منظور، داده های بارش فصل پاییز 717 ایستگاه سینوپتیک، اقلیم شناسی و باران سنجی در یک دوره اقلیمی 28 ساله (1988-2015) بدون خلا آماری و همگن انتخاب و همبستگی آن ها با هشت نمایه دورپیوندی SOI، MEI، NAO، AO، NCP، C-SST، M-SST و P-SST با هشت تاخیر زمانی به دست آمد، سپس معناداری آن ها بررسی و در نهایت تحلیل شدند. نتایج نشانگر همبستگی مثبت معنادار نمایه های MEI (1/29 تا 3/43 درصد ایستگاه های حوضه های غربی، جنوبی، شرقی و شمال شرقی) و نمایه NAO (4/29 درصد ایستگاه های حوضه های شمال غربی) بودند در حالی که دو نمایه SOI (در 3/23 تا 7/53 ایستگاه های حوضه های غربی، جنوبی، شرقی و شمال شرقی) و C-SST (3/23 ایستگاه های حوضه های جنوب شرقی) دارای همبستگی منفی و معنادار بودند. از نظر گام زمانی مشخص شد شاخص های Oct-MEI (3/43 درصد ایستگاه ها همبستگی مثبت) و Aug-SOI (7/53 درصد ایستگاه ها همبستگی منفی) با بیشترین ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنادار داشتند. بررسی حوضه ای مشخص کرد فراوانی همبستگی های معنادار در حوضه های آبریز مختلف بین 9/10 الی 36 درصد متغیر است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که حدود 10 حوضه از حوضه های مورد مطالعه با بیش از 30 درصد نمایه های دورپیوندی همبستگی معنادار دارند که در هر حوضه آبریز متغیر است. بنابراین، نمایه های دورپیوندی را با گام های زمانی مختلف می توان به عنوان متغیرهای پیش بینی کننده بارش پاییزه در حوضه های آبریز ایران مورد استفاده قرار داد.