اثربخشی تغییر روش آبیاری و آرایش کاشت چغندرقند بر بهره وری آب، عملکرد و راندمان کاربرد آب در دشت میاندوآب

چغندرقند از محصولات اصلی و با نیاز آبی بالا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. آرایش کاشت و روش آبیاری چغندرقند تاثیر به سزایی در افزایش راندمان کاربرد آب، عملکرد و بهره وری فیزیکی آب این محصول دارد. برای بررسی تاثیر روش آبیاری و آرایش کاشت در این سه شاخص، یک مطالعه میدانی در سال زراعی 96-1395 در دو مزرعه پایلوت (مزارع A و B) در شبکه آبیاری و زهکشی میاندوآب و تحت مدیریت زارعین، انجام گردید. در این مطالعه بخشی از هر مزرعه به عنوان شاهد (آرایش کاشت مرسوم و آبیاری نواری) و بخشی دیگر به عنوان تیمار (تغییر آرایش کاشت و تغییر روش آبیاری سطحی از نواری به جویچه ای) در نظر گرفته شد. قسمت شاهد هر مزرعه به صورت شیارهایی کم ارتفاع در داخل نوار و با فواصل 50 سانتی متر (IA-C و IB-C) و قسمت تیمار هر مزرعه به صورت آرایش کشت دو ردیفه (اصطلاحا آرایش 60×40 سانتی متر: IIA-T و IIB-T) و روش آبیاری جویچه ای بود. مطابق نتایج، بیش ترین راندمان کاربرد آب در قسمت IIA-T با 2/77 درصد و کمترین راندمان کاربرد آب در IB-C با 2/10 درصد به دست آمد. متوسط راندمان کاربرد آب (طی 12 آبیاری) در بخش های IIA-T و IIB-T به ترتیب 5/54 و 1/51 درصد و در بخش های IA-C و IB-C به ترتیب برابر 7/38 و 3/39 درصد به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده، با تغییر الگوی کاشت از روش مرسوم منطقه به آرایش کاشت دو ردیفه 60×40 و تغییر روش آبیاری، مقدار آب آبیاری به طور متوسط 7/29 درصد کاهش و متوسط عملکرد چغندرقند در دو مزرعه از 3/64 به 74 تن در هکتار افزایش یافت (افزایش 2/15 درصد). بهره وری فیزیکی آب چغندرقند نیز از مقدار متوسط 75/3 به 47/6 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش یافت (افزایش 71/2 کیلوگرم بر مترمکعب).