احتیاط در انساب به مثابه قاعده ای فقهی

انساب از مهم ترین امور نزد بشر و شرع است. قاعده فقهی احتیاط در انساب به دلیل همین اهمیت است. این مقاله با روش تحقیق توصیفی تحلیلی و اسناد کتاب خانه ای این قاعده فقهی را می کاود. دلیل اصلی برای این قاعده، حکم مستقل عقل و بنای عقلا است و ادله دیگر، از جمله اجماع، مقاصد شریعت، سیره متشرعه و اصل احتیاط، موید حکم عقل و بنای عقلا است. بنابراین، حکم شرع در این باره از باب ارشاد به حکم عقل و امضای بنای عقلا است و شرع حکم مولوی و جعل مستقلی در این زمینه ندارد. تصریح در متون دینی به امور مهمی، مانند انساب، به سبب تاکید بر اهمیت آن است. این قاعده فقهی در شبهه های حکمی و موضوعی و راجع به مسلمانان و کافران غیرحربی و درباره سیادت جریان دارد. اصالت اباحه درباره انساب جریان ندارد؛ زیرا این اصل در جایی جریان دارد که موضوع بر حسب طبیعتش محکوم به اباحه باشد و در حرمت آن به دلیل عروض عوارض خارجی شک شود. همچنین، در جایی جریان دارد که عقل استقلال به قبح آن نداشته باشد، در حالی که اصل در انساب بر حرمت است و عقل در انساب، به قبح اقدام در صورت نداشتن علم حکم می کند.