مدل سازی مطلوبیت زیست گاه غاز خاکستری در ایران

تنوع زیستی درزمره مهم ترین شاخص های تنوع و پویایی اکوسیستم است. پرندگان به عنوان شاخصی کل نگر نشان دهنده تنوع زیستی اکوسیستم، مطلوبیت زیست گاه و سایر شرایط زیستی لازم برای هر گونه هستند؛ از این رو مطالعه روی پرندگان به ویژه پرندگان مهاجر، به مثابه یک شاخص کل نگر اهمیت خاصی دارد. با توجه به لزوم انجام مطالعات در این زمینه، نوشتار پیش رو با هدف بررسی مطلوبیت زیست گاه و شناسایی مهم ترین متغیرهای محیطی موثر بر پراکنش گونه غاز خاکستری به عنوان یک گونه مهاجر و شاخص در ایران صورت گرفت. با بهره گیری از 23 متغیر محیطی و با استفاده از 9 مدل موجود در بسته نرم افزاری بایومد تحت نرم افزار R پراکنش گونه در سه تیپ زیست گاهی زمستان گذران، تابستان گذران و جوجه آور و همچنین مکان های توقف شبیه سازی شد. نتایج نشان داد که مدل های مورد استفاده در مدل سازی پراکنش گونه از صحت بالایی در بررسی پراکنش گونه برخوردار هستند. به طور کلی، متغیرهای دما و بارش بیشترین اهمیت و متغیرهایی همچون پوشش گیاهی و فاصله تا جاده ها کمترین اهمیت را در پراکنش گونه غاز خاکستری در سطح ایران دارند. براساس نتایج به دست آمده، 91/15% از سطح ایران به عنوان زیست گاه های مطلوب گونه شناسایی شد که به میزان 95/15% با مناطق حفاظت شده هم پوشی دارد؛ بنابراین، روش استفاده شده در پژوهش حاضر به درستی زیست گاه های مطلوب گونه را شناسایی کرده و می تواند به عنوان روش مناسبی برای مدل سازی مطلوبیت زیست گاه گونه های مشابه استفاده شود که این امر از دیدگاه حفاظت و ارایه برنامه های جامع و کاربردی مدیریت حیات وحش امری بسیار ضروری است.